Φώτης Μότσης ἐποίησε

4 σχόλια:

Antoine είπε...: Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.; 10:12
giannisrigopoulos είπε...: Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.; 19:02
Ανώνυμος είπε...: Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.; 21:12
Ανώνυμος είπε...: Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.; 21:13

τό καφενεῖο

Τόπος προσκυνήματος πασῶν τῶν θρησκειῶν καί τῶν αἱρέσεών τους. Τόπος μάζωξης γιά κάθε φροῦτο παντός ὀπορωφόρου. Τόπος συνάθροισης ἁπάντων τῶν χρωμάτων, ἀπόψεων καί ἰδεολογιῶν: Φασίστες, τρότσκες, κομμουνιστές, ἀναθεωρητές, χριστιανοί, σταλίνες, μορμόνοι, μουλοῦδες, πρεζάκηδες, πρεζέμποροι. Ὅλοι ἐκεῖ.

Κορυβαντιοῦν εὐρωπαϊστές, ντανταϊστές, νταλῆδες, πικάσιοι, κουκουέδες, συνασπιστήρια, νταβατζῆδες, δουλέμποροι, ἐπιχειρηματίες, μαῦροι, ἄσπροι, παρδαλοί – καί ὅ,τι ἄλλο ἰδίωμα μπορεῖ νά πληρώσει τεφτέρι καφενείου, γιά λόγους διάφορους καί διαφορετικούς ὡς πρός τό ὀφθαλμοφανές , -τό ἴδιον ἠχητικό, ἠχηρό φαίνεσθαι στούς βαρεῖς τούς ἤχους ἀρσενικῶν –κατά τήν ἀντίληψη τῶν σερνικῶν θαμώνων- ὀργάνων πού σέρνονται σάν φίδια στά πλακάκια τοῦ καφενέ καί ἀνακλῶνται συχνά στίς ἐκπτωτικές ταυτότητες γιά τά περιχωρικά πολυκαταστήματα, ἀντικατοπτρίζοντας τό ποσοστιαῖο ἐκπῖπτον συναίσθημα .

Τζούκ - μπόξ παλιότερα, σύγχρονα ψηφιακά μέσα πλέον, στή διαπασών, μ’ ἕνα παράπονο πάντα νά τεμαχίζει σάν μπαλτάς τρία τετράγωνα τά πέριξ, μ’ ἕναν καημό νά διαβαίνει ρίγος ἀτιθάσευτο τή ραχοκοκαλιά τοῦ χώρου. Χώρου πνιγμένου στήν κάπνα τοῦ λαθραίου, βαλτωμένου στήν ὤχρα καί στήν κιτρινίλα τῶν ἀμείλικτων τοίχων πού σκύβουν μέ ὅλο τους τό βάρος καταπάνω στήν καμπούρα τοῦ διακονιάρη τῆς παρέας, τοῦ γλύπτη τῶν ὑστερνῶν σταλαγμάτων τῆς κοινωνικῆς καύλας, τοῦ καθαριστῆ τῶν κοιμητηρίων συνείδησης, τοῦ ταϊστῆ τοῦ ἀδέσποτου ζωντανοῦ, τοῦ ἔνθεου, τοῦ ἀνθρώπου.

1356 μπῆκαν ζωντανοί κι ἀκέραιοι σ΄αὐτό τό καφενεῖο, 1356 μάζεψαν ἤ πεθαμένους ἤ σακάτες γιά τά δέοντα. Εἶναι ἀμείλικτη ἡ πλατωνική κρίση αὐτοῦ τοῦ χώρου: δέν ξεκουνᾶς ἄν δέν σέ πάρουν. Δέν εἶναι κάποια ρεβάνς γιά ὅ,τι ἔπραξες ἐκμεταλλευόμενος χῶρο ζωτικό πού δέν σοῦ ἀνῆκε, ἅπλα πού προοριζόταν γιά τό λιάσιμο συναισθημάτων ἄλλων καί τήν ἐκμεταλλεύτηκες ἀποκλειστικά γιά νά στραγγίξεις τή δικά σου ἀπελπισία, -τό κλουβί τοῦ σκύλου πού ἔκανες κονάκι σου γιά νά γελᾶς χαιρέκακα ἔξω ἀπό τά μαγαζιά τῶν χαρατσοβάνηδων. Εἶναι πού δέν γίνεται νά γλυτώσεις ἀπ΄ τόν ἴσκιο σου, ἀπό τή διαίσθηση τῆς συμβίας σέ κάθε σου ξενοπερπάτημα, ἀπό τό τρύπιο τό παπούτσι τῶν παιδικάτων σου κι ἀπό τά τρύπια, ὀρφανεμένα ὄνειρα. Εἶναι πού δέν γίνεται νά τή γλιτώσεις ἀπό τό κουφάρι σου, ν’ ἀπαλλαγεῖς ἀπό τό πεθαμένο βάρος σου.

1356 μπῆκαν πεθαμένοι στό καφενεῖο τῆς γειτονιᾶς. Ήσαν ψυχές πού γυροφέρνανε ἀδέσποτες γιά χρόνια ἀπό καμπαναριά σέ στύλους τῆς ΔΕΗ, ἀπό δημοτικά μητρῶα στούς καταγραφεῖς μιζέριας καί ἀνεργίας, ἀπό τά σκέλια τοῦ ἐγχώριου βολευτῆ στά σάλια τοῦ ἐπίδοξου περιφερειάρχη, ἀπό τόν ἕναν βόθρο στό ἄλλο τό σκατό. Πάντα στό ἴδιο πατητήρι.-στό ἴδιο τό μεθάνιο. Μοιραία ἡ ἔκρηξη: ἤ στό συκώτι, ἤ στήν κοινωνική τη χέστρα, - μέ τό ἴδιο ἀκατάσχετο ἀποτέλεσμα, τό μπάμ.

Ὅλοι στό γουδί τοῦ καφετζῆ καθώς κοπανάει τό γουδοχέρι. Πάνω κάτω. Πέρα δώθε. Πάνω κάτω- γκάπ γκούπ.

Τό καφενεῖο δάπτει ἐν ἀφθονίᾳ ντόρο. Καί τόν παρέχει. Ὄχι μονάχα σέ ντουμάνι, σέ μπινελίκι, στόν μεζέ. Καί σέ πάταγο. Πέραν τοῦ σπαραξιδιάρικου ἤχου, δίκην μουσικῆς, ἀπό βραχνιασμένα, μπάσα ἠχεῖα, προσφέρει ἀπίθανο κρότο σέ κλαγές πουλιῶν ταβλιοῦ, σέ ἐπιτραπέζια γρονθοκοπήματα ἐπί δηλωτῆς καί

ξερῆς πού δύνανται νά στείλουν τούς καρδιοπαθεῖς στόν τάφο, βροντώδεις κλανιές κρυωμένων συνταξιούχων, στομφώδη γαμοσταυρίσματα,, ἐκκωφαντικές λαλιές τραυλῶν καί κωφάλαλων -μαζί μέ τίς ὀχτώ καμπάνες ὅλων τῶν ὀκτάβων τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἅγια- Τριάδας πού τυχαίνει πάντα νά γειτνιάζει μέ τό καφενεῖο – σέ κάθε τόπο καί μέ ἄλλο ὄνομα.

Στόν καφενέ καταφεύγει ἡ σοφία ὑπό τή μορφή ἀποσταμένων, ἀτημέλητων, ἀτσούμπαλων, συχνά γενειοφόρων, χαμένων καί μοναχικῶν πλασμάτων. Τούς ἀποκαλοῦν, οἱ ἀπόξω, φευγάτους, βαρεμένους, μέθυσους καί σπανίως κατανοοῦν τά λεγόμενά τους. Συντάσσουν τήν κουβέντα τους ἔξω ἀπό κανόνες καί λεκτικά καθεστῶτα, ἔχουν ἐλάχιστη πίστη στήν χείρα φιλίας πού τείνουμε. Πιστεύουν ἔτι καί ἐμπιστεύονται τήν ἑπόμενη γουλιά. Δράττουν τό ποτήρι σάν τούς καλημερίζεις, δέν πιάνουν τήν κουβέντα σου. Ζητᾶνε δανεικό στυλό ἀπό τό μαγαζί, ξεσκίζουν τά τσιγαροπακέτα τους καί σημειώνουν στά χοντρά ἐξώφυλλά τους ἤ στά ἐσώκλειστα ἄσπρα χαρτιά τήν ἑπόμενη συνάντηση μέ τόν λοϊσμό τους. Ἐμεῖς, τότες, οἱ ἀπόξω, λέμε πώς κουρνιάζει, πώς ἧβρε τή σπηλιά καί μπῆκε. Ποτέ, κανείς δέν σκύβει πάνω ἀπό τήν πλάτη του γιά νά λαθραναγνώσει. Ξέρουμε, δέν θά δυνηθοῦμε νά διαβάσουμε τί γράφει.

Σό πάλαι, οἱ χῶροι φαρμακοτριβής, ἤγουν τά σημερινά φαρμακεῖα, ἀποτελοῦσαν καί τόπο πνευματικῆς παραγωγῆς, ἀναπαραγωγῆς τῆς σκέψης καί δημιουργίας. Ἐκεῖ, ἀνάμεσα φαρμάκι καί φάρμακο, στήν κορυζαριά τῆς ἀναζήτησης τοῦ ἐλιξιρίου τοῦ ἔρωτα καί στή λύση τῆς θανῆς, βασίλεψε ὁ νοῦς. Τότε. Ἀφ’ ὅτου οἱ φαρμακοτρίφτες ἔπαψαν νά ἀρηγοῦν πνευματικά σαλέματα καί φιλοξενοῦνε στά σαλόνια τους γραβατωμένους μέ σαμσονάϊτ, ἐτοῦτο τό ἀναγκαῖο ἀλισβερίσι πνεύματος ἔγινε πουλί καί φουρτούλιξε στό καφενεῖο. Ἐδῶ ματαῆβρε τόν τόπο του. Κίνησε ξανά νά κελαηδεῖ, νά ζεῖ καί νά πεθαίνει, νά χάνει τά φτερούγια του καί νά τά ματαβγάνει. Νά ὑπάρχει.

Ἐτοῦτο τό πουλί βρῆκε καί σπόρο καί νερό στό καφενεῖο. Βρῆκε πληγές, βρῆκε ἀνάσα καί γιορτάσι. Βρῆκε τό χνῶτο πού γύρευε, τῆς μέθης.

Χαμένοι πλήρως, ἀπόκληροι ὁλοῦθε, οἱ πυροβολημένοι ἀπό τή ζωή, ὅσοι στό χεῖλος του νά ζεῖ κανείς ἤ νά μή ζεῖ, πουτάνες ἀποκαμωμένες, σακατεμένοι ἐργάτες, ἀπομεινάρια ζήσης, διακοναραῖοι καί ξεπεσμένοι καλλιτέχνες, συνταξιοῦχοι εἰσαγγελεῖς, ἐρημοδίκες, ρουφιάνοι μπάτσοι καί ξεδοντιασμένες χασικλοῦδες –ὅλοι στό καφενεῖο ὅμοιοι. Ὅλοι στήν τσίκνα καί στή μέθη της, μιά χάπα πρίν ἀπ’ τό ὁποιοδήποτε τέλος. Μιά χάπα πρίν ἄπ΄ τό ὁποιοδήποτε ἀδόκητο κι ἀνάρεστο τέλος.

Στόν καφενέ δέν χωρεῖ καμάκι. Ὄχι ἐλλείψει θηλυκῶν, ἀλλά λόγω ὕπαρξης ἄγραφων νόμων, τῶν ὁποίων ἡ παραβίαση συνιστᾶ προσωρινή ἀπομάκρυνση μέχρι καί ἐσαεί ἀποβολή. Οἱ καφενόβιοι τρέφουν σεβασμό στή γκόμενα τοῦ ἀλλουνοῦ, σέβονται ἀκόμα καί τήν ἀδέσποτη. Θά πασχίσουν ἐνδεχομένως νά τήν ἐντάξουν στήν κουβέντα καί στήν παρέα, σπανίως, ὅμως, καί στή λίστα τους μέ τίς ὑποψηφιότητες γιά κλίνη. Οἱ πλέον τολμηροί θά ἀποπειραθοῦν κέρασμα, ἴσως καί χερικές ἀποκοτιές, ὡστόσο μαζεμένα- καί, ἐν πολλοῖς, εὐπρεπῶς. Ἐνίοτε δεικνύουν τά πόστερ μέ τά ὀρεινά ἑλβετικά τοπία πού στολίζουν συχνά τό μαγαζί, ὑποσχόμενοι κονάκι σέ τέτοια ὀνειρικά λιβάδια. Ἄλλως, χουφτώνουν τ’ ἀχαμνά τους ἀφήνοντας νά ἐννοηθεῖ περιπετειῶδες κρεβάτωμα. Καί στήν τε-λευταία περίπτωση, πάντως, μέ τή σχετική διακριτικότητα.

Στόν καφενέ λύνονται ἐξαίφνης ὅλοι οἱ παγκόσμιοι γόρδιοι δεσμοί. Καταρριχῶνται ἀπό τά πόκλαρα τοῦ νοῦ μιά αἰλουροειδής φιλοσοφία καί μία πολιτική πού ἀναλαμβάνουν ἀσκαρδαμυκτί τήν ἐπίλυση τῶν κοιλόπονων τοῦ πλανήτη. Πονεῖ κοιλιά – καταβροχθίζει ἔντερο ὁλάκερο. Ἄν ἡ παγκοσμιότητα δέν μπορεῖ νά κενώσει, ἐδῶ θά βρεθεῖ ἡ γιατρειά καί τά σχετικά χρειαζούμενα μαντζούνια. Πάραυτα. Γαρδουμπάκι πολυεθνικό, γεμάτο καί γαμάτο, σαλτσούλα ἀλευράτη. Τοῦ καφενέ.

Στό γράφημα ἐτοῦτο μπερδεύονται τά πρόσωπα πού ὁμολογοῦν, πού παρατηροῦν, πού συμπάσχουν. Τό τρίτο πληθυντικοῦ γίνεται αἴφνης πρῶτο καί τούμπαλιν. Ἔτσι ἁρμόζει. Καφενωδῶς.

Ὅλοι στό γουδί τοῦ καφετζῆ, σάν κοπανάει τό γουδοχέρι. Πάνω κάτω. Πέρα δώθε. Πάνω κάτω- γκάπ γκούπ...

στιχουργική απόπειρα 2

Στό καφενεῖο εἶμαι ποιητής

στόν δρόμο ὁ χαμένος ὁ διαβάτης

Γενάρη μήνα εἶμαι ὁ τρυγητής

καί κάθε μέρα ἐπί κλίνης ἰχνηλάτης

Εἶμαι ὅ,τι οἱ ἄλλοι ἐξοστρακίζουν

κι ἀπό τήν ξενιτιά ἄλλην ἀνάσα φέρνω

Εἶμαι τά θεῖα πού τίς θεοῦσες ἐξοργίζουν

κι ὅ,τι ἀγκάθι σοῦ κάθεται στό στέρνο

Φτωχέ, καλέ μου, ἕρμαιο τοῦ κάθε

δέν εἶμαι τό καλόβολο νινί στή Βουδαπέστη

Σφίξε τά δόντια, συγχώρεσε καί μάθε

πώς ὅ,τι σοῦ ΄ταξαν, ἄνθρακες καί ἀσβέστη

Δέν εἶμαι ἡ βολή σου ἡ ὡραία

Πέντ- ἕξη μπύρες μέρα μεσημέρι/

Εἶμαι ὁ Γκάϊ Φώκ, ἡ μάσκα ἡ μοιραία

Τά τρία δάχτυλα πού λείπουνε στό χέρι

Εἶμαι αὐτός πού μέ στυλό, μέ πένα

τόν πόνο τόν δικό σου ζωγραφίζει

-μελάνι μαῦρο, -ἄγριο βλέμμα

ὄλεθρο στήν κάθε μέρα ἀντικρύζει.

Δέν εἶμαι, μά δέν εἶμαι ὄμορφο τραγούδι

Ὁ δρόμος πού γυρεύει τήν οὐρά του

Δέν εἶμαι προξενειό θεοῦ, οὔτ’ ἀγγελούδι

πού ψάχνει τίνος γένους τ’ ἀχαμνά του

Εἶμαι ὁ Γκάϊ Φώκ, ἡ μάσκα, τό μπαρούτι

πού ἀνατινάζει κάθε πρέπον στόν ἀέρα

Συνομωσία εἶμαι, ὀχιᾶς τό φιδορούτι

πού ἀνταλλάσσει τό σκοτάδι μέ τή μέρα

Τήν πέμπτη τοῦ Νοέμβρη, ναί, θυμήσου

ὅ,τι βαρύ ἀπάνω σου, ἀπαρνήσου

ΦωτοΜότσης

στιχουργική απόπειρα 1

Είναι η νύχτα αστόμωτη πληγή

Στις όχθες της βελάζουνε πλατάνια ερωτευμένα

Είναι και η μέρα πυρκαγιάς στιγμή

που καίει στα μέσα της στιχάκια ορφανεμένα

Τρανή η ξόβεργα στα χείλη σου

Σκάλωσαν πετεινά κι από τα πέρα

Σπάζω στα δεκαδυό την κρήνη σου

Πριν βάλει σ’άλλου δάχτυλο τη βέρα

Σπάζω στα δεκαδυό το ποίημα

Κάνω τις συλλαβές του σβώλους

για να χωρούν πεντόβολα στη χούφτα σου

Ήλιοι με πυρετό από τους κόσμους όλους

Με ξόβεργα παγίδεψες τα χείλη σου

Πλάθεις βροχή το αναφιλητό μου

Κι ύστερα δένεις τη στο άσπρο το μαντήλι σου

Μέχρι να γίνει αχ και παραμιλητό μου

σαν το παλιό κρασί... (4)

Ελένη Καρασαββίδου

ΕΝΑΣ "ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ ΡΕΩΝ", ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ ΣΤΑ "ΛΟΓΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ" ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΜΟΤΣΗ

Όταν ο κ. Jurdnin, ο "Αρχοντοχωριάτης" του Μολιέρου, ζητάει από τον δάσκαλο του στη φιλοσοφία να τον βοηθήσει να γράψει ένα ερωτικό μήνυμα σε μια ωραία μαρκησία, αυτός του θέτει το αναπάντεχο ερώτημα: "Σε πρόζα ή σε στίχους;" Κι όταν εκείνος απορεί γιατί τον εξαναγκάζει να διαλέξει ανάμεσα σ' αυτά τα δύο, ο δάσκαλος του τον διαφωτίζει: "Για τον λόγο, κύριε μου, ότι για να εκφραστεί κανείς, δεν υπάρχουν παρά η πρόζα ή οι στίχοι. Ο,τι δεν είναι πρόζα, είναι στίχοι. Κι ότι δεν είναι στίχοι, είναι πρόζα".

Αυτή η αυτόματη και απόλυτη αντιπαράθεση ανάμεσα στις δύο αυτές θεμελιακές γραμματολογικές κατηγορίες, την "ποίηση" και τον "πεζό λόγο", δείχνει « δίχως ν' ανατρέπεται» να γεφυρώνεται στην περίπτωση λογοτεχνών όπως του Φώτη Μότση. Κι αν είναι αλήθεια ότι αυτή η παρεδεδομένη ανά τους αιώνες γραμματολογική ορολογία έχει κλυδωνιστεί και διαχυθεί η μια κατηγορία στην άλλη του; δύο τελευταίους αιώνες, γεγονός που μαρτυρεί και αντανακλά τις κοσμογονικές, θα λέγαμε, μεταβολές που άρχισαν να σημειώνονται στο ίδιο το σώμα της λογοτεχνίας από το β' μισό του 18ου αιώνα για ν' αποκρυσταλλωθούν και να "νομιμοποιηθούν" την εποχή του "Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού", είναι εξίσου αλήθεια ότι τα ετερογενή είδη λόγου παρεμποδίζουν (συχνά) αμοιβαία την ανάπτυξη τους.

Ο Μότσης, έτσι, αφοσιώνεται, χρόνια, κυρίως στην ποίηση και μόνο όψιμα κάνει το ουσιαστικό ντεμπούτο του στο πεζογράφημα. Διχασμένος ανάμεσα στις δύο γραφές, αρνείται μάλιστα τους ως άνω διαχωρισμούς και προσδιορίζει τον "Υδράργυρο Ρέων" με τον ουδέτερο και γι' αυτό πλατύτερο (αφού αποφεύγοντας να ορίσει δεν μπορεί οτε να περιορίσει, για να θυμηθούμε τον Σπινόζα) όρο "λογο-γραφήματα".

Ο Μότσης στα "λογο-γραφήματα" του παρουσιάζει μια γραφή ελλειπτική, στην οποία το υποκείμενο δεν ορίζεται "ποτέ" έξω από την ομίχλη του. Αλλά είναι φανερό ότι είναι μία ομίχλη αυτο-βιογραφική. Λόγος ελλειπτικός, βιωματικός, που περιγράφει κυρίως τις συντεταγμένες μιας συναισθηματική; ενδοχώρας, παίρνοντας αφορμή από περιστατικά της καθημερινότητας. Περιστατικά όμως που αναδεικνύονται από λεπτομέρειες σε "πόλους", εξαιτίας μιας έντονης εσωτερικής ζωής και συναισθηματικότητας, οδηγώντας όπως (τόσο συχνά για να μην πούμε πάντα) συμβαίνει με τους ουσιαστικά ευαίσθητους, σε ρήξεις και ανατροπές: Έτσι "καλωσορίζει τη νύχτα, επειδή δεν ξέρει άλλο φως απ' αυτό του σκοταδιού, μιας και μέσα του ξημερώνει διαρκώς..." Και "σπεύδει ν' αγοράσει δανεικά τσιγάρα για τον ττολυφαμελιάρη περιπτερά του τετραγώνου".

Κι αν είναι αυτός ο καπνός των δανεικών τσιγάρων που κάνει τις "μέρες θολές", κατά πως αναφέρει, ο ίδιος αναζητά διέξοδο από "χαμηλοτάβανες σκέψεις" σε ό,τι θα μπορούσε ν' αποτελεί κοινή ρίζα της ανθρώπινης εμπειρίας, κοινή ρίζα της ανθρώπινης ύπαρξης. "...Και η μοναξιά. Όχι αποκλειστικά η δικιά μας. Απαράλλαχτη στο χρόνο, στα πρόσωπα, στη χροιά. Με άλλο όνομα ίσως. Με λένε Μοναχούλη, με λένε Μοναχάκη... Μονάχος-μονάχος, στα δίχτυα των επιτήδειων αλιευτών συναισθημάτων σε θάλασσες άγριες και με καιρούς αγριότερους..." ("Υδράργυρος Ρέων", σελ. 90).

Θάλασσες άγριες... Ο Λυοτάρ είχε κατηγορηθεί κάποτε ότι ακόμη και μια βροχή τη θεωρεί γλωσσικό γεγονός. Ίσως και να μη λαθεύει. Γιατί αν η πλάση "εγέρθηκε εκ των υδάτων", είναι οι συγκριτικές δυνάμεις που δρουν διαμέσω της Γλώσσας -κι άρα και του Λόγου- που σχηματίζουν τον κόσμο ως σύνολο. Ο λόγος του Μότση περιέχει τέτοιες συγκριτικές και συγκρουόμενες δυνάμεις. Γιατί αν "η ζωή μας" {;) είναι γι' αυτόν κατά πως γράφει "μια πονεμένη ιστορία" (χαι μοναχική...) είναι ο ίδιος που αναφέρει την και με Νιτσεϊκές προεκτάσεις... φράση: "Ανθρωπος, κάτω και πάνω απ' τον ημίθεο".

Επιτρέψτε μου εδώ μια παρέκ|1αση σ' αυτήν την απόπειρα λογοτεχνικής μελέτης για έναν άνθρωπο με πολΰ μεγαλύτερη ιστορία και ηλικία από τη δική μου. Ο Εοο, στα 1993, αναφέρει ότι η ιδέα της λογοτεχνικής μελέτης ως επιστήμης, είναι ακριβώς η προσπάθεια ανάπτυξης μιας συστηματικής κατανόησης των σημειωτικών μηχανισμών της λογοτεχνίας, των διαφόρων στρατηγικών των μορφών της, όπως μέσα από αυτές μπορούν να προσδιορίσουν οι πολιτισμικοί κώδικες.

Οι πολιτισμικοί κώδικες του Μότση, μου είναι απόλυτα σεβαστοί αλλά δεν με εκφράζουν πάντα. Στην (πιθανή, γιατί δεν γνωρίζω τις προθέσεις του και δεν έχω δικαίωμα απόλυτα να τις αναγνώσω) προσπάθεια του να αρνηθεί τους κώδικες της αστικής γλώσσας, επαφίεται όπως κι άλλοι λογοτέχνες στο παρελθόν (με κορυφαίο παράδειγμα τον Καζαντζάκη, κι είναι γνωστή η κριτική που δέχεται αυτός ο γίγαντας της λογοτεχνίας μας γι' αυτήν την παράμετρο της γραφής του) στη γλωσσοπλαστική ικανότητα ενός μυθοποιημένου από τους ίδιους λαού. Φράσεις όπως "λόγια συβρασμένα μέσα στην αψάδα του ξερικού σταφυλιού" ή λέξεις όπως "βλέψη" ή "χορταμένο", μπορεί να "αποδεικνύουν" το δημιουργικό πνεύμα του και το ευαίσθητο αυτί απέναντι στην λαϊκή ντοπιολαλιά.

Αλλά φορέας της λεκτικής δημιουργικότητας είναι όλα τα μέλη της γλωσσικής κοινότητας. Κι έτσι η προσήλωση σ' ένα είδος λόγου ενέχει τον κίνδυνο ποικίλων - ισμών. Βέβαια, τόσο αυτοί που θ' αρνούνταν τον λόγο του με βάση αυτό το χαρακτηριστικό, όσο όμως κι εκείνοι που θα το προάσπιζαν απέναντι σε κάθε διαλεκτική κριτική, ξεχνούν ότι η αρχή της καθολικής λογικότητας είναι ένα όργανο καταστολής. Κι ότι όλα τα είδη του λόγου μπορούν να διεκδικούν ίση νομιμότητα.

Εξάλλου, η ιστορική και πολιτισμική πραγματικότητα που αποκαλούμε "λογοτεχνικό έργο", δεν εξαντλείται στο κείμενο. Το τελευταίο είναι ένα μόνο από στοιχεία-μιας συναρπαστικής σχέσης, ο ένας πόλος της οποίας είναι ο λόγος (ως η ατομική γλώσσα ή γραφή) και ο άλλος η εξωτερική κοινότητα στην οποία εντάσσεται.

Γι' αυτό, άλλωστε, -σύμφωνα με τη ρήση του Ιοίποη- η πρόσληψη κάθε κειμένου εμφανίζεται ως μία διαδικασία παραγωγής νοήματος, η οποία πραγματώνει τις "οδηγίες", αν θέλετε, που παρέχουν τα "γλωσσικά σήματα" αυτού που διαβάζουμε. Αντικείμενο, άρα, της λογοτεχνικής μελέτης στην ουσία δεν είναι τόσο το κείμενο, όσο η συγκεκριμένη πραγμάτωση του. Δεν είναι (για να κλείσουμε τον κύκλο) το καλλιτεχνικό γεγονός, αλλά το αισθητικό.αντικείμενο, το νοηματικό αντίστοιχο του πρώτου στην ατομική ή συλλογική συνείδηση των αναγνωστών. Αρα είναι αδύνατον να μην υπόκειται σε "προβλήματα" ιστορικής και πολιτισμικής σχετικότητας ή συγχώνευσης οριζόντων.

Ο Ντυρκάιμ χαρακτήριζε τον άνθρωπο ως το μόνο "ον" που όχι μόνο χρησιμοποιεί εργαλεία, αλλά και τα δημιουργεί. Ετσι, αν είναι η γλώσσα το κυριότερο εργαλείο σκέψης κι επικοινωνίας, (και συνεπώς διαπλάτυνσης "οριζόντων"), κι εκτίθεται άρα ως ανθρωποκεντρική φαντασία, τότε και "το εγώ του καλλιτέχνη" εκτίθεται συχνά ως επιφαινόμενο. Σε έναν βαθιά ναρκισσιστικό χώρο όπου τα "εγώ" πολλών είναι άσχετα με τη γραφή τους ή με την όποια τέχνη τους (παρά τους μύθους που υφέρπουν περί του αντιθέτου σε σεβαστό μέρος των αναγνωστών ή των θεατών), το "επιφαινόμενο" του Μότση δείχνει ν' αγγίζει τη γνησιότητα. Αν και δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά, το χαμηλό του προφίλ, η φυγή του στην επαρχία, τα καλά λόγια ενός ανθρώπου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΦΩΤΗΣ ΜΟΤΣΗΣ

με (κατά τεκμήριο) κριτήριο όπως ο Μάκης Αποστολάτος, κάποιες σημαντικές φράσεις (γεμάτες ανθρωπιά και φιλοσοφία) μες τον "Υδράργυρο Ρέων", η έλλειψη σχέσης με τα κυκλώματα κυρίως, αλλά όχι μόνο του κέντρου, δείχνουν μια φύση που (προσπαθεί τουλάχιστον) να γράφει όπως ζει και να ζει όπως γράφει. Γεγονός καθόλου δεδομένο για κανέναν μας.

Κι αν πλάθει μια ιδιότροπη κάποτε γλώσσα, στην προσπάθεια του (όπως αναφέρει) "να βρει τον υπόγειο χώρο που θα τον συνδέσει με καινούργια λαχτάρα μα και αναλλοίωτους φθόγγους στις λεκτικές αρθρώσεις των μουχλιασμένων αναγνωστικών..." ("Υδράργυρος Ρέων"π.χ. οπισθόφυλλο) δείχνει με τη στάση ζωής και την αγωνιώδη γραφή του να μη ξεχνά τη ρήση του Κομφούκιου, περιέχοντας και τα τρία συστατικά της: Ότι, δηλαδή, με τη Δύναμη της Βούλησης ο άνθρωπος μπορεί ν' αλλάξει τον εαυτό του. Με τη Δύναμη της Αγάπης, μπορεί ν' αλλάξει τους άλλους, αλλά με τη Δύναμη της Σκέψης μπορεί ν' αλλάξει τον (έστω και προσωπικό) κόσμο.

ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ

σαν το παλιό κρασί... (3)

Τίτσα Διαμαντοπούλου

ΩΣ "ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΑΠΕΡΑΝΤΟ" ΛΟΓΟΣ "ΡΕΩΝ" ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΜΟΤΣΗ

Ενα σύμπαν στροβιλίζει στη δίνη του τόπους και τρόπους. Του. ποιητή του μικρού απέραντου κόσμου της ενσυνειδητότητας και της αφαίρεσης. Ο Φώτης Μότσης είναι ο ποιητής του καθημερινού, που τείνει να γίνει παντοτινό. Οι αναζητήσεις του είναι ζήτημα πάθους και ανάγκης, αισθητικής δίψας και δημιουργικού πυρετού, όπως αποδεικνύει το τόσων σελίδων πεζογραφικό έργο του με τον υπαινικτικό τίτλο "Υδράργυρος ρέων". Εκεί, με γλώσσα που απογειώνει την πραγματικότητα, για να την επαναπροσγειώσει από τους ουρανούς της αφθαρσίας στο πεζό αδίστακτο παρόν, δίνει, ως εμπνευσμένος δημιουργός, όλους τους συνειρμούς και δεν διστάζει να γίνει δηκτικός, προκλητικός στην αναλγησία και τη διάψευση των ονείρων που στοιχειώνει τη ζωή.

Προσφέρει, λοιπόν, ο Φ.Μ. «δωρεάν ανησυχία για όλους», γιατί σύμφωνα με τον ίδιο «ο ποιητής δεν συλλογιέται, γιατί δεν προκάνει: ρίχνεται ευθύς κι ασυλλόγιστα στο άγριο μακελειό των φωνηέντων και με τη θεομηνία του εξευγενίζει τα φαντάσματα του νου, ακρωτηριάζει τις εκφραστικές ευκολίες, ανοίγει χαρακώματα, θάφτει ό,τι άσχημο περισσεύει. Και την όποια ομορφιά, την αποθέτει ξόδι στη θανή αυτής της ίδιας της ασχήμιας» (σελ. 71) «Περί ποιείν».

Η γραφή του μας βγάζει από το λήθαργο, επαναλειτουργεί σαν χαστούκι στην ένοχη ηρεμία μας. Όλα γι' αυτόν είναι αίσθηση, ένα ημερολόγιο πάθους. Η ουσία του τραγική, ετοιμόγεννη γυναίκα που σκορπάει αρώματα και μνήμες σαν γόνιμη μήτρα αθανασίας, στιγμές που διαρκούν για πάντα και, κατά ένα θαυμαστό τρόπο, τα μέλλοντα να συμβούν αιωρούνται στο τώρα περασμένα και ακατέργαστα.

Στο «Μικρό Απέραντο» η ποιητική του υφή συνάδει με ένα ρέοντα κόσμο που συνεχώς μεταλλάσσεται αλλά στην ουσία του μένει αμετακίνητος. «Ασπάζεται το φως στα χείλη και καληνυχτίζοντας γυρνάει ήσυχα το κάδρο του. Κανείς, ποτέ, δεν πήρε είδηση» (σελ. 9). Κι η ποίηση ερημιά, σπαραγμένα σημειώματα ψυχής, που αρνείται να παραδώσει την αθωότητα της στον πρώτο τυχόντα, αλλά επιμένει στους μάχιμους τρόπους μιας ανόθευτης πορείας - παρουσίας, που δεν χρειάζεται στηρίγματα για να υπάρξει. Αυτός ο αποστολικός τρόπος επαληθεύεται, μέσα στους στίχους του Φ.Μ. και τα στοχαστικά πεζά του, με την καθολικότητα της ποίησης του να ξεκινάει από την μοναδικότητα της εμπειρίας (την προσωπική και καίρια αποτύπωση), για να καταλήξει στην πανηγυρική κυριαρχία και απεραντοσύνη του αισθήματος.

ΤΙΤΣΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

σαν το παλιό κρασί... (2)

Μάκης Αποστολάτος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΖΩΝ ΤΟΥ Φ. ΜΟΤΣΗ

ρωταρχικά για το Φώτη Μότση θά 'θελα να καταθέσω πάρα πολλά. Ελπίζω κάποτε να μπορέσω να το «άνω. Έντονα πολιτικοποιημένος αγωνιστής και μαχητής παλεύει μια ζωή, κόντρα στα κυκλώματα και τα κομματικά καπελώματα, πάντα όμως διακριτικά, χωρίς ποτέ να επιδιώξει την προβολή του. Αυτός ο κατ' εξοχήν αδικημένος ποιητής από τους παράγοντες και διαχειριστές των πολιτιστικών πραγμάτων, πληρώνει μία και μοναδική αδυναμία του: Να μη θέλει (και να μη μπορεί πιθανόν) να προβάλλει τις γόνιμες ιδέες του και την υψηλού επιπέδου αισθητική του. Έτσι, αδέξιος με αυτά και ασυντόνιστος με τις ίντριγκες ποτ ποτέ δεν αποδέχθηκε, μ' ένα Ηπειρώτικο φιλότιμο και μπέσα θαυμαστά, πνίγηκε για χρόνια στη σιωπή. Για να διαφυλάξει την ακεραιότητα και τις σύνθετες ευαισθησίες που ενώ τον ξεχειλίζουν, ωστόσο με σπάνια αξιοπρέπεια τις κρύβει. Πλέγμα αδαμάντινου χαρακτήρα, έμοιαζε φυσικό ν' αποσυντονίζεται κάποιες φορές, όταν οι κοινοί μας πνευματικοί αγώνες απαιτούσαν απόλυτη ακρίβεια και συνέπεια ως προς το χωροχρόνο. Τότε αυτός ο υποδειγματικά συνεπής στα υψιπετή δημιουργικά πετάγματα, στο κυνήγι της ουτοπίας ενός καλύτερου κόσμου, στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις για αναβάθμιση της ζώνης πολιτών και συναδέλφων, κάποτε "κόμπλαρε", απορρυθμιζόταν, χανόταν. Εγώ εκνευριζόμουν, ο πιο πρακτικός Βασ. Λαμπρόπουλος, φρόντιζε για την ευπρέπεια και την τάξη και προσπαθούσε πάντα διπλωματικά να ισορροπήσει την κατάσταση. Οι απ' έξω έβλεπαν αμήχανοι, στο βαθμό που μας εμπιστευόντουσαν, το φλογερό τρίο, αντί να πετάει, να μένει από καύσιμα. Κι ο Φώτης κάπου έπινε τις μπύρες του, απαντώντας με ηρεμία στα ουρλιαχτά μου, διασκεδάζοντας με τη σχολαστικότητα και καθησυχάζοντας τους πάντες. Την επόμενη μέρα, έχοντας στο νου τον Φώτη ως άκακο αρνί, τον ποιητή που θαύμαζα, τον συγχωρούσα αμέσως και χωρίς περιστροφές.

Τώρα έχω την ευκαιρία να πω κάτι δημόσια και επομένως ουδόλως αναιρούμενο. Ο Φώτης Μότσης μάλλον το αγνοεί. Η ποίηση του, η κοινή μας πορεία, η σχέση μας, ομολογώ πως μ' επηρέασαν σημαντικά, και αισθάνομαι δικαιωμένος διπλά με τα δύο πρόσφατα βιβλία του που η ποιότητα τους ξεπέρασε άλλα δικά μου. Επειδή δεν δίστασα, πάνω από 20 χρόνια πριν, με τον τρόπο μου να του βγάζω το καπέλο. Αλλά και περήφανος, αφού έβαλα ίσως ένα λιθαράκι, όταν έχοντας τελειώσει ο Μότσης τότε τις σπουδές του στην Ελβετία, φαντάρος ακόμα, ήρθε συνεσταλμένα στο σπίτι μου στη Ν. Σμύρνη, να με γνωρίσει από κοντά. Με είδε σαν κάτι πάρα πάνω από ποιητικό είδωλο (όπως εκμυστηρεύτηκε χρόνια μετά) και εφάρμοσε κατά γράμμα κάποιες υποδείξεις. Σιγά-σιγά η αμοιβαία εκτίμηση και η απλότητα που διακρίνει και τους δύο, μας έδεσαν για τα καλά. θέλω να πιστεύω δια βίου...

Αλλά ο άθλιος πήγε και παντρεύτηκε. Πάει καλά! Μα πού; Κάτω στο Ναύπλιο... Και μια δεκαετία "χρόνων" μου λείπει! Να ναι καλά!

Για την ποίηση του θα θελα έναν απέραντο λόγο να καταθέσω τόσο απέραντο, όσο το "μικρό σε έκταση, απέραντο σε ουσία" ομότιτλο ποιητικό παιδί που γέννησε, κι από το χάος, για το χάος ταξιδεύει. Λεν το κάνω. Γιατί ο αιχμηρός βαρέων μετάλλων σκληρός ανιχνευτής, φοβάμαι τελικά πως θα λυγίσει κάτω από το βάρος του συναισθήματος, θα φανεί ελάχιστα ακριβής και ανθεκτικός. Κι άντε μετά να βρείτε τον ίδιο, να σας διαβεβαιώσει, πόσο στην ως τώρα ζωή μου πλήρωνα την αντικειμενικότητα... Μα οι μάρτυρες τι λένε; Οι μαρτυρίες των στίχων του δεν θα με διαψεύσουν...

Έχω τη γνώμη πως ελάχιστοι ποιητές μας, αποδόμησαν τόσο αποτελεσματικά και καταλυτικά

το ποιητικό τους υλικό, διευρύνοντας τη γλώσσα, το πλάτος και το βάθος του ποιητικού γίγνεσθαι, όσο ο Φώτης Μότσης. Ας δούμε ένα δείγμα (σελ. 18-19 "Το μικρό απέραντο" ή ανθολόγιο αφιερώματος που ακολουθεί).

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Μότσης είναι πρωτοποριακός ποιητής, στόφα ποιητική με λόγο αυθεντικό, ανεκτίμητης αξίας.

(Βλ. ο.π. σελ 9 ή ανθολόγιο αφιερώματος)

Ο Φ. Μότσης με το βιβλίο του "υδράργυρος ρέων" κάνει ουσιαστικά την πρώτη του εμφάνιση στην πεζογραφία. Μόνο που η έκδοση αυτή που προσδιορίζει το περιεχόμενο της με τη διευκρίνηση "Λογο-γραφήματα", ξεχειλίζει ποίηση και η γλώσσα αλλά και η φόρμα φορτίζονται από έντονα ποιητικά στοιχεία. Εξ άλλου οι διάλογοι απουσιάζουν παντελώς και οι περιγραφές εξανεμίζονται από την υπέρβαση ονειρικών εικόνων, εξομολογητικών ψυχογραφημάτων και στοχασμών.

Αξίζει να πάρουμε ίσως μία γεύση από το συμβατικό αφήγημα "καθρέφτης" για του λόγου το αληθές. (Βλέπε "υδράργυρος ρέων" σελ. 51).

Ο τιμώμενος επηρεάζεται άμεσα από τα κοινωνικά δρώμενα, την κατάσταση πραγμάτων. Χωρίς να επιστρατεύεται, αυτοστρατεύεται και μάλιστα βιωματικά κι εκθέτει την ψυχή του προσφέροντας τη στους άλλους. Δείτε μια δόση εξωτερίκευσης έγνοιας με το "ημερολόγιο" τραυμάτων άλλων ανθρώπων, που τον πονούν, όπου γίνεται αθεράπευτος θεραπευτής. (ο.π. σελ. 47 ή ανθολόγιο αφιερώματος).

θα κλείσω την περιήγηση, αφήνοντας τις σελίδες να μας ταξιδέψουν. Προτρέποντας σας βέβαια να επιβιβασθείτε στο γερό του σκαρί. Η επιλογή από ένα σημείο και μετά ανήκει στον αναγνώστη, στο κοινό, στους νοήμοντες, στο βαθμό κατά τον οποίο βασίζονται στο κριτήριο τους. Επομένως, ο καθένας επιλέγει ό,τι του αξίζει. Μακάρι να μην πέσει έξω, να μην παγιδευτεί από την πλύση εγκεφάλου, να λειτουργήσει με καθαρή ματιά. Το κέρδος και οι ζημιές είναι δική του υπόθεση... Τελειώνω λοιπόν μ' ένα μικρό απόσπασμα (αντί επιλόγου) από το βιωματικό αφιέρωμα "Ο δεκανέας της αλλαγής" (ο.π. σελ. 55). Εδώ τίθεται ακόμα μία φορά σε δοκιμασία, συναισθηματικά η ευαισθησία μας, ορθολογικά ο διάτρητος μιλιταριστικών και στην ουσία κουτοπόνηρων δομών, χρεοκοπημένος πολιτισμός, του εξουσιαστικού κόσμου. Ενός κόσμου ο οποίος "πνίγει" τον Μότση, εμένα, πολλούς από το ανώνυμο πλήθος αποδέκτες.

Ας "πνιγούμε" λοιπόν στην απόλαυση των αντιστίξεων την οποία προσφέρει απλόχερα μα τέτοια σπάνιας ποιότητας γραφή. Μια από τις ουκ ολίγες βέβαια γραφές-ευ-ανγ«λια ενδυνάμωσης του πνευματικού πεδίου των χρόνων της ώριμης πια ενηλικίωσης της μακράς μεταπολιτευτικής περιόδου.

ΜΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΤΟΣ

σαν το παλιό κρασί... (1)

ΕΚΤΙΜΗΣΑΝ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣΑΝ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΜΟΤΣΗ

Στα πλαίσια τον προγράμματος που οργάνωσε και συντόνισε η «ΟΜΠΡΕΛΑ»

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΓΠΣΜΟΥ

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ:

Με δεξίωση πλούσια στις υψηλών προδιαγραφών εγκαταστάσεις του φωταγωγημένου πύργου του στην Παιανία, στις 12-1-2002 ως το πέρασμα του μεσονυχτίου, δεξιώθηκε ο πρόεδρος του Ευάγγελος Ανδρέου, το κοινό, προς τιμήν του Μότση και του ιδρυτή του περιοδικού μας. Αφορμή «η συμπλήρωση σταθερής και μεστής εκδοτικής διαδρομής μιας 20ετίας με συνέπεια κι εξέλιξη θετική" ν' ανοίγει δρόμους στους δημιουργούς προς την καταξίωση...».

Η ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ:

Και αυτή συνέβαλε τα μέγιστα. Τόσο η πιο πάνω αναφερόμενη τριανδρία, όσο και οι ομιλήτριες για το έργο του τιμώμενου Φ.Μ., Ελένη Καρασαββίδου και Τ. Διαμαντοπούλου, αλλά και ο Μιχ. Δήμου (η φιλοξενία της βραδινής εκδήλωσης έγινε από αυτόν στο θέατρο του «Αναλόγιο») αποτελούν επίλεκτα μέλη της Ε.Π.Ο.Σ. Το Δ.Σ. της οποίας αναβαθμίζοντας το γεγονός, έκοψε την πίττα του σωματείου, στα πλαίσια αυτών των εκδηλώσεων, έχοντας ουκ ολίγα εφόδια - εγγύηση επιτυχίας, όπως: την Ελένη Ερήμου στις απαγγελίες και τον Ιωάννη στη μουσική.

Παρέμβαση του Δ. Ιατρόπουλου στην παρουσίαση του έργου του Φώτη Μότση στο "Αιτιον"

Αυτές οι βραδιές, αυτές οι συναντήσεις, ουσιαστικά είναι πράξεις αντίστασης -σε μια τέτοια εποχή. Εδώ είμαστε σήμερα μια συμμορία, αλλά επειδή θα ‘χουμε νομικούς κάτω, ίσως, όχι με την παραβατική σημασία του όρου, αλλά με την αρχαία ελληνική του σημασία. Συμμορία ήταν οι χορηγοί του αρχαίου αθηναϊκού στόλου. Βέβαια, η λέξη πήρε άλλη διαδρομή στα χρόνια που πέρασαν. Ουσιαστικά, λοιπόν, εδώ, εσείς, απόψε, εμείς όλοι είμαστε χορηγοί ενός άλλου στόλου, ενός πνευματικού στόλου, που κάποιοι πανε να τον βουλιάξουνε, αλλά υπάρχουνε και καπεταναίοι και μαστορόπουλα που δεν έχουν καθόλου σκοπό να τους χαρίσουν αυτά τα νερά κι αυτά τα καράβια. Ένας τέτοιος παλληκαράς του μυαλού είναι ο φίλος μου ο Φώτης.

Σε τεχνικό ποιητικό επίπεδο, αν και μιλήσατε έγκριτοι και διακριτοί και τοποθετήσατε και τακτοποιήσατε τη σχέση του Φώτη με την ποίηση άριστα, -από το λίγο που πρόφτασα ν’ ακούσω, μια λέξη μόνο θέλω να πω, ότι υπάρχει και μια ιδιαιτερότητα σ’ αυτόν τον ποιητή. Κοιτάξτε. Η επική ποίηση, ο τσαμπουκάς, ας το πούμε έτσι απλά και λαϊκά, έχει μια δική της λεκτική διαδρομή και μια δικιά της γλώσσα, ένα δικό της λεξάρι. Το ίδιο συμβαίνει με την ποίηση του «ωδή των πολλών απέναντι στον έναν», όπως είναι η επική ποίηση, αλλά και με την ποίηση του ενός απέναντι στους πολλούς, όπως είναι η λυρική ποίηση. Έχει και αυτή το δικό της λεξάρι. Μόνο στην Ελλάδα συναντάμε όμως το φαινόμενο να αγαπάει τον θάνατο κανείς χωρίς να τον αποδέχεται. Μόνο σ’ αυτή τη γλώσσα συναντάμε νανουρίσματα που μοιάζουνε με μοιρολόγια. Μόνο σ’ αυτή τη γλώσσα, η μοιρολογίστρα θα βγει πάνω από το χάρο για να του διδάξει την ανθρωπιά που δεν έχει -κι αν της έχει πάρει το παιδί της, αυτή θα του πει «Χάρε, αν είχες δυο παιδιά, θα σου ‘παιρνα το ένα. Το άλλο θα στο άφηνα».

Πώς σχετίζεται ο Φώτης μ’ αυτό;. Υπάρχει ένα – θα το ονομάσω έως και φιλολογικό παράδοξο. Αν ξαναδιαβάσει κανείς την δουλειά του, θα διαπιστώσει ότι τα λυρικά κομμάτια του χαϊδεύονται, φλερτάρουνε με την επική διάσταση, σαν να είναι ο έρωτας ένας αγώνας, ενώ τα κομμάτια του εκείνα που θέλουνε να ανοιχτούνε σε μεγαλύτερες έννοιες, σε περισσότερο κόσμο, σε άλλους είδους – αν θέλατε, θα μπορούσαμε να πούμε ότι φλερτάρουν ακόμα με την επική διάθεση, σε άλλου είδους προσταγή του ποιήματος απέναντι στον ιστορικό χρόνο που προτείνει ο ποιητής, - εκεί θα δείτε να υπάρχει μια γλύκα.

Εδώ λοιπόν, χωρίς να είναι οξύμωρο, ανήκει, όμως, στο χώρο του παράδοξου, αυτό το στοιχείο που έχει ο Φώτης στην ποίησή του. Και δεν το βρίσκουμε συχνά σε πολλούς, ξέρετε γιατί; Γιατί δεν είναι στοιχείο μαστοριάς, δεν είναι του μυαλού δουλειά αυτή. Αυτό, όπως λέει ο λαός ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις. Η περπατάς δηλαδή τσαμπουκαλίδικα στην αγάπη, τον έρωτα τον ίδιο και ξέρεις να σέβεσαι και να φιλάς το χέρι των μεγάλων ανδρών, ή τα ΄χεις ξεκαθαρίσει μέσα σου, αυτό είναι άσπρο αυτό είναι μαύρο, εκείνο κίτρινο, εκείνο πράσινο. Αυτό το χάρισμα, λοιπόν, και δεν είναι τυχαία αυτή η λέξη, - λέει ο Σεφέρης θα ‘ θελα να μου δοθεί αυτή η χάρη, χάρισμα ήθελε να πει ο Σεφέρης, είχα την τιμή, την ευκαιρία, την ιστορική ευκαιρία και την προσωπική τιμή να τον γνωρίσω και να κουβεντιάσω μαζί του- αυτό το χάρισμα, λοιπόν, που από ταπεινοφροσύνη το ονομάζει χάρη ο ποιητής, δεν το ‘χει όλος ο κόσμος. Δεν το ‘χουν όλοι, όσοι κάθονται κάτω να πουν ,ξέρετε εγώ ‘μαι ποιητής και θα γράψω τώρα ποιήματα. Είναι άλλο πράγμα η ποίηση αυτή καθεαυτή σαν στάση ζωής, άλλο πράγμα ο ποιητής που μεσολαβεί ουσιαστικά για να δικάσει μέσα στον ιστορικό χρόνο κι άλλο πράγμα αυτά τα γραμμένα που αφήνουν. Καμιά φορά ο ποιητής είναι και αυτά που δεν είχε γράψει, κι αρκετές φορές – να ‘στε βέβαιοι γι’ αυτό, σας το λέω μετά λόγου γνώσεως – ο ποιητής είναι και οι λευκές σελίδες γύρω από τα ποιήματά του. Υπάρχει ένα κενό γύρω-γύρω στο βιβλίο όταν το τυπώνουμε. Για τον κόσμο, για τον αναγνώστη, είναι κενό. Για τον ποιητή δεν είναι κενό. Για τον ποιητή υπάρχουν πράγματα εκεί, όχι που δεν ειπώθηκαν, αλλά που δεν έπρεπε να ειπωθούν. Σ’ αυτό το επίπεδο καταλήγω, για να μην σας κουράσω, σ’ αυτό το επίπεδο βάζω μέσα μου εγώ τον Φώτη και θέλω να το δηλώσω, παρουσία σας, ότι η ταπεινότητά μου, αδερφέ, σε έχει εισπράξει μεν στο ξεκίνημά σου με το μυαλό, μετά μπήκε στη μέση η καρδιά, μετά σε βούτηξα με το μυαλό μου και σε άλλαξα εκεί μέσα.

Γειά σας.

του Γιώργου Κόνδη

(από την παρουσίαση του ΦωτοΜότση στον πολυχώρο ‘Αίτιον’, στην Αθήνα)

Εν αρχή ην ο λόγος και εκ του λόγου γεννάται η αρχή του παντός. Ιδού λοιπόν αυτός ο γητευτής της πέτρας και των φρυγάνων, που αναμαζεύοντας με λέξεις τις ξέρες του άγονου τόπου του μετράει τους χρόνους από τη γέννηση, από την Αρχή, έως το τώρα, φτιάχνοντας ημερολόγιο πλεύσης ώσπου να ξανοιχτεί μακριά και να τον πιάσει πάλι ο νόστος, η θέληση για επιστροφή. Σ' αυτό το δρομολόγιο ανάμεσα στην αγριάδα των ηπειρώτικων ψηλών βουνών και στην γαλάζια ηρεμία της αργολικής θάλασσας, χτυπάει κοντέρ ο Φώτης Μότσης μαζεύοντας τις σκέψεις και τα βιώματά του σε γραμμές με λέξεις και νοήματα πυκνά, ίσως και δύσκολα καμιά φορά να τα πλευρίσεις χωρίς να μπεις στο κόπο να μυρίσεις τ' αρώματα του Ζωτικού στο Σούλι και να ακούσεις το κράξιμο από τα ψαροπούλια στα βράχια του Παλαμηδιού στο Ναύπλιο.

Επήγαινε κι ερχόταν η ψυχή του. Δρόμοι, σοκάκια, επαρχιακές οδοί με εκατόν τόσα, χτυπάει κοντέρ στην εθνική γαίας-απείρου. Κουρνιάζει ύστερα στα καφενέ και στα σκυλάδικα μ' έναν μέτριο γλυκό αρχικά και μ' ένα κρασοπότηρο η συνέχεια. Το δεύτερο άδειο – κατά το συνήθειο.

Χουφτώνει άγαρμπα, αταβιστικά την ισιάδα της χωραφιάς μέσα στις απέραντες εκτάσεις του μυαλού του, στριμώχνοντας ωστόσο επιδέξια την ελιά στο μεσοβύζι της – χάνεται στην αντράλα των χυμών της γης, μαστουρώνει στις οσμές της, φεύγει. Αλαργεύει.

Άλλες ώρες επανέρχεται, καλημερίζει πάλι το αγνάντεμα, ανηφορίζει τον τράχηλο του τοπίου. Αγκομαχά και ηδονίζεται. Μεριάζει βράχια, αδειάζει το νερό απ' τις σπηλιές της γης και τ' ουρανού και κατοικεί τα νέφη. Συλλέγει χώμα, χρώματα και δάκρυ, φιλάει ευλαβικά τον ουρανό και παίρνει δρόμο γι' άλλα σύμπαντα με το τραινάκι των νεφών που δεν αρνήθηκε ποτέ το κάρβουνο και την αγάπη.

(Υδράργυρος ρέων, Ημερολόγιο, 2001)

Εν αρχή ην ο λόγος. Ο λόγος που οργώνει τη σκέψη του ποιητή με την ίδια δύναμη που σκάβει το υνί τα δύσκολα χώματα και φέρνει στην επιφάνεια εικόνες ενός τόπου που αποτελεί σημείο εκκίνησης και προορισμός επιστροφής μαζί. Ζωτικό. Γεωγραφία συμβολική και αληθινός χώρος. Κοινωνική εμπειρία που διαχέεται στα παιχνιδίσματα των λέξεων που γεμίζουν τις αισθήσεις, το μυαλό και την καρδιά με τις «Κραυγές» 1974, την «Απολογία των δρόμων» 1983, «Το μικρό απέραντο» 1999, «Υδράργυρος ρέων» 2001, «Ο Ιούδας της νύχτας» 2003, «Αμαρυλλίδος και Ιππεάστρου»2005, «Ηπειρώτικο» 2006, «Νυχτερινό γαίας απείρου» 2007 και σήμερα «Σκιάς όναρ έρως». Ζωτικό. Λάκα Σούλι. Ήπειρος. Στα στατιστικά κιτάπια χώρος σχεδόν έρημος. Παρατημένος. Κάτοικοι μεταναστεύσαντες κατά τις δεκαετίες.... Στο όργωμα του ποιητή ξεφυτρώνει η μνήμη και ο τόπος ζωντανεύει μ' ένα μαύρο τσεμπέρι ν' ανεβαίνει το πλακόστρωτο. Μ' ένα γαϊδούρι που γκαρίζει σ' ένα ξέφωτο. Μ' ένα τσούρμο μαστόρους που φτάνουν από χρόνους πολλούς να ξαναδούν μήπως χρειάζονται μια κάποια φτιάξη στα πέτρινα γιοφύρια τους.

Ἡ Ἤπειρος

ἑνὸς ἐλάχιστου

καὶ τοῦ περπατημένου ἀπὸ μυρμήγκια σβώλου

ὁ βόγκος

καθώς γεννοβολάει ἁπλότοπα βουνὰ

τοὺς λόγγους πλάθει καὶ τὰ δάση

γιὰ νὰ στολίσει τὸ κορμὶ τῆς γῆς

καὶ γιὰ νὰ δώσει διάβα στὴν ὁρμὴ τοῦ λάκκου

στοῦ ποταμοῦ τόν ίμερο

ὅταν τὸ ταπεινὸ δημιουργεῖ τὸ μέγα

Στὴν Ἤπειρο ὁ σεισμὸς καὶ ἡ ὀργὴ τῆς φύσης

τὸ ξύσιμο στῆς γῆς τὴ ράχη ἀπὸ θεό

μὰ πάνω ἀπ᾽ ὅλα τὸ σημάδι τοῦ ἐρχομοῦ

τοῦ φίλου τοῦ καλοῦ

Τὸ μήνυμα ἀπ᾽ τὰ ἐπέκεινα τοῦ βίου

γιὰ τὸν χαμὸ γιὰ τὴ ζωὴ γιὰ τὸ φιλὶ

καὶ τὴ στερνή τή σιωπὴ

μὴ καὶ φανοῦμε ἀτοίμαστοι

χωρὶς φασκιὰ καὶ λάκκο κι᾽ ἀγκαλιὰ χωρίς

Καί ὁ σεισμὸς γιορτὴ στὸ σπίτι

ὅταν ἡ πέτρα ἡ μιά χοροπηδάει στὴν ἄλλη ἀπάνω

μὲ τὴ χαρὰ τῆς γνωριμιᾶς

τῆς καλημέρας (Ηπειρώτικο 2013)

Εν αρχή ην ο λόγος του ποιητή. Εκείνος ο λόγος που ψάχνει να βρει ερείσματα στη μνήμη. Να καταλάβει τη ένταση του πριν και να χαράξει στα λόγια τη συνάφεια με το τώρα. Εν αρχή ην ο λόγος που μεταφέρει το βίωμα της στιγμής και της ζωής ολόκληρης. Που μετατρέπει τη μεγάλη Ιστορία σε βραδινή διήγηση χειμώνα καθώς το χιόνι που πέφτει έξω θυμίζει... κι όλο θυμίζει. Ο λόγος που ελευθερώνεται από το κάψιμο του τσίπουρου και φανερώνει το μεγαλείο της ψυχής σ' έναν αγώνα άνισο, μόνο για μαθημένους σε κακοτράχαλα βουνά και σε ζωή όλο στερήσεις. Κι όμως, αυτό το μεγαλείο τα ξεπερνάει όλα και γίνεται παιάνισμα που αντηχεί στους αιώνες. Παράδειγμα, σε όσους θελήσουνε ν' ακούσουν το λόγο ετούτο.

«Έλεγε ο μπάρμπας ο Αντώνης, ζωή να 'χει, με κουβέντες και με τσίπουρο. Λόγια συβρασμένα μέσα στην αψάδα του ξερικού σταφυλιού και στον ίσκιο της φωτιάς, ζυμωμένα στα ρόζια της παλάμης και στην ακάμωτη ελπίδα.

Έλεγε για τα χιόνια που πάγωναν εκείνο τον καιρό τον τόπο όλο, που ορφάνευαν τις γειτονιές ολάκερες και τα χωριά και τα τοπία σύμπαντα κι έκαναν πλούσια τα όνειρα. Μολόγαγε για τα χαλασμένα χνώτα και τις σαπισμένες σάρκες που 'πεφταν με την τελευταία ξέπνοη ανάσα της ζωής ως κουφάρι στην απόχη του χιονισμένου χάρου. Και για το μολύβι που 'βρεχε ο ουρανός και για το μπαρούτι που ανάδευε το χώμα, - όπου βλεπόταν, καθώς ξεμυτούσε δώθε κείθε απ' την παχιά κατάλευκη φλοκάτη που είχε απλώσει ο Θεός πάνω σ' εκείνονε τον κόσμο για να μη θωρεί θεός άλλος την ασκήμια του.

Κι ήταν Νοέμβρης, για Δεκέμβρης. Είχε κι ο θεός, κι ετούτος κι ο άλλος, είχε κι ο κόσμος λησμονήσει τον καιρό. Μέρες θολές.

....... Ρούφαγε κανά δυο απανωτά κι αρχίναγε πάλι απ' την αρχή. Ο μπαρμπα ΄Ντώνης. Δέλβινο, Άγιοι Σαράντα, Αργυρόκαστρο, Τεπελένι. Τόπια όπου μπόραγες να σταθείς μονάχα στο ένα σου ποδάρι – όσο ακουμπάει ο υποκόπανος του όπλου σου.»

(Τα τσίπουρα, Υδράργυρος ρέων, 2001)

Άγριες στιγμές που ορίζουν μαζί με το πρόσωπο του τόπου τον πόνο της ξενιτιάς και την τρυφερότητα του έρωτα. Περίεργο πως και τα δυο χαράζουνε αρμονικά τα μονοπάτια τους στους στίχους. Μόνο η μαστοριά ενός καλού γητευτή λέξεων μπορεί να υμνήσει και τα δυο. Ο Φώτης δημιουργεί συναίσθημα με δυο όψεις καθώς ξενιτιά και έρωτας παίζουν κοινό παιχνίδι σε μια συμβολική ακολουθία που δεν επιτρέπει να πεις πως στην εικόνα ετούτη υπάρχει το ένα χωρίς το άλλο. Στην ποιητική συλλογή «Αμαρυλλίδος και Ιππεάστρου» θα δημιουργήσει την καλύτερη ακολουθία. Μια σχέση δυνατή σε ένταση, πυκνή σε νόημα και τρυφερή σε συναίσθημα.

Ήλιος και ξενιτιά μαζί.

Μακριά πολύ μακριά η φωνή σου

ντύνεται σιωπή

Τη μια είσαι όνειρο πουλιού

Την άλλη η κοφτερή γαλάζια πέτρα

Παιδεύομαι πολύ να σε διακρίνω

Να σε αντικρίσω ολάκερη

Πίσω από το τζάμι σε παίρνει πάλι η βροχή

Μ'ένα φιλί της τα ηφαίστεια όλα

Η Αμαρυλλίς τα σβήνει

Μέσα στον κόρφο της τη λιώνει τη φωτιά.

Ανάβει τον παράδεισο.

Από το έργο του ΦωτοΜότση αναβλύζει η αγάπη και ο θαυμασμός για την ανθρώπινη φύση. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές της μοναξιάς και της απόγνωσης, μια αισιόδοξη γλυκιά στιγμή περιμένει πίσω από ένα παράθυρο, κάτω από ένα λουλούδι, κατρακυλάει απ' τα βουνά και φτάνει να εμφανιστεί για ν' αλλάξει την εικόνα, να δημιουργήσει ευφορία ψυχής, να γίνει τραγούδι και μοιρασιά χαρούμενης παρέας.

Όταν θ' ανηφορίζεις

κατά τον Αηλιά του έρωτα

βάλε φωνή

(λέει ο Ιούδας της νύχτας)

για να αρχίσει ο ποιητής να μαζεύει τις σκέψεις του και να τις αραδιάζει με λέξεις διάφορες στις σημειώσεις του και σε σκόρπια χαρτιά. Χωρίς νόημα, δίχως σκοπό ίσως, σε κάποιο συρτάρι να περιμένουν μέχρι να περάσει το μπουρίνι που νιώθει μέσα του, μέχρι να κατακάτσει κάπως η απελπισιά της εσωτερικής ταραχής. Κι έπειτα έρχεται βάλσαμο το βίωμα, εκείνη η γλυκιά στιγμή που λέγαμε για να τον ηρεμήσει και να του βάλει τάξη στις σκέψεις και τα συναισθήματα, να δώσει δύναμη στο χέρι που θα κάνει τις εικόνες του μυαλού και τις ψυχής στίχο και ποίημα παράδοξο καθώς και η πιο άγρια περιγραφή σε γαληνεύει και ενώ έχει γράψει παραπάνω σκόρπια πως ... «τα όνειρα σε μνημονεύουν όλο και πιο αραιά», τώρα ξαναρχίζει μ' ένα χαμόγελο να γράφει:

Τὰ ὄνειρα στὴν Ἤπειρο

τὰ δένουνε γερὰ μὲ ἀγράμπελη

ἀπό τὸ κότσι

καὶ τὰ κρεμᾶνε ἀψηλὰ στὸ σύννεφο

νὰ μὴν τὰ πιάνει πυρετὸς καὶ μύγα

τὰ δένουν μὲ ἀλογότριχες καὶ μὲ γερὴ θηλιὰ

τὸ ἕνα στὸ κατόπι τοῦ ἄλλου

καὶ τ᾽ ἀμολᾶνε ἀπ᾽ τὰ ψηλὰ τὰ ὂρη

μηνύματα στὸν ἄλλο κόσμο

τὸν χρόνους δρόμο μακρινό

μιά κούνια γιὰ τὸ λίκνισμα τοῦ ἀγέρα

καὶ μονοπάτι γιὰ τοῦ λύκου τὴ φωνὴ

πρὸς τὸ φεγγάρι

Ο Φώτης Μότσης είναι από τους τυχερούς ανθρώπους που διαθέτουν τις σπάνιες εκείνες εμπειρίες χάρισμα μιας σχέσης τριπλής ανάμεσα στο χώρο, το χρόνο και τον άνθρωπο. Μέσα του τα πάντα βαδίζουν με τον αργόσυρτο ηπειρώτικο χρόνο που σημαδεύει τα βουνίσια μονοπάτια με λέξεις σπάνιες γεμάτες αγάπη για τον τόπο, λέξεις που ρίχνουν το φως του λυχναριού σινιάλο σε όσους προσπαθούν να βρουν το δρόμο της επιστροφής. Κι αυτό για λίγο! Μέχρι να πάρει η όσφρηση και η ψυχή τ' αρώματα από τα άγρια φυτά και το κορμί σταγόνες από τα νερά που τρέχουνε στα βράχια. Κι έπειτα δρόμο ξανά. Κι εκεί ανάμεσα στην αγριάδα των ψηλών βουνών και στο νανούρισμα του παφλασμού των κυμάτων, ο Φωτομότσης γράφει στιχάκια για τον έρωτα, πλέκει κοτσίδες τις λεξούλες σε αθώα κοριτσίστικα μαλλιά, γράφει σελίδες με το πάθος της ψυχής του να 'χει παρέα στο καινούριο του ταξίδι.

Στην παρουσίαση του έργου του στην Αθήνα, στον όμορφο πολυχώρο «Αίτιον», δεν θέλησε να ξεπεράσει πάλι το όριο μιας έμφυτης ταπεινοφροσύνης και μ' ένα απλό ευχαριστώ από ψυχής, χαιρέτισε όσους πραγματικά ή νοητά ταξιδεύουν μαζί του. Ο Νικόλας Ταρατόρης σκηνοθέτησε, ο Μάνος Αβαράκης συνόδευσε μουσικά τις απαγγελίες, ο Γιώργος Κόνδης παρουσίασε, και απήγγειλαν η Νάντια Δανιήλ, η Δανάη Κατσαμένη, ο Αντώνης Σιούτος και ο μεγάλος ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος. Οι όμορφες φωτογραφήσεις είναι του Ηλία Πολυχρονόπουλου ενώ ο σκηνοθέτης Γιώργος Ζέρβας μας ετοιμάζει μια έκπληξη μικρού μήκους. Όλα αυτά περιμένοντας το νέο ταξίδι του Φώτη Μότση. Τις ποιητικές συλλογές θα τις βρείτε σε όλα τα καλά βιβλιοπωλεία και κυρίως από τον ίδιο τον ποιητή, ευκαιρία να συνομιλήσετε μαζί του πίνοντας ένα τσίπουρο ειρήνης και ευδαιμονίας ψυχικής.

http://www.youtube.com/watch?v=Q1uZdv3UK6s

Χαιρετισμός του ποιητή Γιώργου Δάγλα στην παρουσίαση του ΦωτοΜότση στο 'ΑΙΤΙΟΝ' , στις 27/2/2014

Από τα κελιά των ασκητών της βορείου Ιθάκης, από τις εστίες εξέγερσης σε όλο τον κόσμο, από τους καταδικασμένους για εγκλήματα πάθους, από τους προδομένους, τους εξόριστους, τους αγωνιστές της λαικής πολιτοφυλακής, από τις ουρές των ανέργων, τους μοναχικούς στα καφενεία της βροχής, τους έγκλειστους στα δημόσια ψυχιατρεία φιλοσόφους,

από τη συνομωσία της φωτιάς, του έρωτα, της άνοιξης που έρχεται, της άγριας νύχτας, από τα ανθισμένα ερείπια των αγρών της επανάστασης,

από τον Πωλ Βερλέν, την Κατερίνα Γώγου, τον Άλεν Γκίνσμπεργκ, τον Μιχάλη Κατσαρό,

από εμένα ακόμα τον έσχατο -μια μεγάλη αγκαλιά και μια μπύρα στον αιχμάλωτο πολέμου ποιητή Φώτη Μότση.

Ιθάκη, 27 του υποταγμένου Φεβρουαρίου.

Γιώργος Δάγλας

http://www.youtube.com/watch?v=Q1uZdv3UK6s

εκδήλωση

Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου, 19.30. Στον πολυχώρο ‘Αίτιον’, Τριζαίων 8-10, Αθήνα. Παρουσίαση του ποιητικού και συγγραφικού έργου του Φώτη Μότση, με αφορμή την έκδοση της ποιητικής του συλλογής ‘Σκιάς Όναρ Έρως’ (Ελλέβορος).

Παρουσιάζουν: Γιώργος Δάγλας, ποιητής

Γιώργος Κόνδης, κοινωνιολόγος, συγγραφέας

Απαγγέλουν: Άγγελος Αντωνόπουλος, ηθοποιός

Νάντια Δανιήλ, εκπαιδευτικός, ποιήτρια

Δανάη Κατσαμένη, ηθοποιός

Αντώνης Σιούτος, συγγραφέας

Μουσική: Μάνος Αβαράκης,

Σκηνοθεσία – επιμέλεια: Νικόλας Ταρατόρης

ερωτηματολόγιο

Ως πότε μπορεί να συμμαζεύεται ο θυμός; Η αγανάκτηση, για πόσο μπορεί να χαλιναγωγηθεί; Για πόσο θα ποδηγετείται ένας λαός από μαστροπούς συνείδησης, από χαμερπείς ξεθεμελιωτές που σαρακοτρώνε ακόμα το κουφάρι, πλέον, της χώρας; Η αδιαντροπιά ίσαμε πού απλώνεται, και πού έχει χάσει η αιδώς το δρόμο της; Πόσο κοντά είναι, αλήθεια, τα ποδάρια του ψέματος; Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη –τρεις και του ανοίγουμε την πόρτα;
Πόσα άλλα ρεμ ισότοπων οργής αντέχει η ψυχή αυτού του ανεκδιήγητου ψηφοφόρου, που καρτερεί ακόμα το ένα το παπούτσι από το ζευγάρι που του έταζαν κάθε φορά προεκλογικά; Πόθεν το ‘δικαίωμά’ τους στην επιβολή εδνά μόνο και μόνο επειδή υπάρχουμε και στο χαράτσωμα για περίσσιο ξόδεμα ανάσας; Σε τι διαφέρει το γιαταγάνι από τον φορομπαλτά, ο δραγουμάνος από τους ενωσίτες, το φιρμάνι από το μνημόνιο, το Βερολίνο από την Πύλη; Πόση η απόσταση μεταξύ του γενιτσαρισμού και της πολιτικής της σύγκλισης για υποταγή; Τι ξεχωρίζει την σωτηριολογία από την πομφόλυγα; Τον υποτακτικό από το υποζύγιο;
Πόσοι θ’ απομείνουμε τελικά να καταμετρούμε τους αυτοκτονημένους, και ποιος θα μπορέσει να σημάνει λήξη εΤΟΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΟΥρνουά διαγουμιστών; Με την τρομπέτα του αρχάγγελου..

......................................

ἔρως ἄπειρος

Τόν ἐμαζέψανε σηκωτό ἀπό τήν κλίνη γιά τό νιβορό

Ἄλογο μαῦρο καί βαρβάτο ἔστεκε ‘κεῖ

καί κίνησαν

Δαδί λαμπάδιαζε γενναία στά σωθικά του

Ἥλιος μεσουρανίς καί πυρκαγιά ἀνηφορίζανε στό στέρνο

Σιγόκαιγε χλωμό κερί στή σωθική σπηλιά

κατάτρωγε τό μέλι

τό πού εἶχαν ἀποθέσει οἱ εὔμορφες

Ὅσες χαράξανε τό παρελθόν στά μέσα του

Ὅσες ἐφέρνανε τήν κούπα τό γυαλί

ἀπό τήν ἄλλην ἄμμο τή βουβή μέ τό πολύ νερό

καί μέ τήν προφητεία

Θά τόν πηγαίνανε κατόπιν γιά γιατρειά

Στούς νεκρομάντεις θά τόν ἐπαρέδιδαν

Νά ἰδεῖ τοῦ Ἅδη ὁ ὀφθαλμός ὁ μόνος

Ἄν εἶναι ἀπό τά μέσα ἡ ἀρρώστια

ὁπού ὠθεῖ χολή καί πίκρα

ἤ μήπως σήμανε ἑσπερινό ἡ Ἄνοιξη κι εὐθύς

ἐκκίνησε ὁ Χιονιᾶς

Μήπως ἀδράττει ἡ ρίζα τό φαρμάκι μήπως

καί σέπεται ὁ μονόποδος σακάτης κόσμος

ὅταν ριζά ἀναδύεται Ἀμαρυλλίς πολύπους

μέ ἔρωτες

μέ τά τσαλίμια

καί μέ καθρέφτη ἀντικρυστά

στή θάλασσα τοῦ Μούρτου

Καί τά ξωκλήσια ὅλα ἀπό κοντά ἕνα ὄνειρο

ἕνα τούλι

αἰχμάλωτο καί μπερδεμέμο δίς καί τρίς

πού πάει νά ὁμοιάσει στόν ἑπόμενό του ανθό

κατά τό σύμπαν

Ὅταν ριζά τῆς λογικῆς ἡ κορασίς

τινάζει ἀπ΄ τό κορμί της θάλασσα

Μήπως

Ἁπλώνανε τά γένια τους ὥς κάτω

σοφοί τε ἱερεῖς καί μάντεις

λίγο πρίν ἀναδέψει ἡ χθόνια φωτιά

Κι ἀναρριχοῦνταν λυγερές ψυχές

τρίχα τήν τρίχα πρίν νά καοῦν στή φλόγα

πού ἀνάδευε ἀπό τά κάτω ὁ κόσμος

πρίν λιανιστεῖ τοῦ νεκρομάντη ἡ πέτρα

σέ πεφταστέρια πρίν

Καί ἔδωκαν περισσά ἀπ’ ὅ,τι λάβανε

Καί χαϊμαλιά ἀργυρά καί συμβουλές χρυσές

Εἶχε διαβεῖ ἀγκάθι ἀπό ρόδο τήν καρδιά του

Κι εἶχε κακοφορμίσει ὁ ἔρωτας ἀγιάτρευτα

Ἀπάνω σέ λιθάρια ἀποσταμένα

ἕνα γύρω

ἐσπάραζαν φλογέρες

περί έρωτος

Ο έρως μεριμνεί ως μανιακός των αμπελώνων της ψυχής ν’ αποτελειώσει ό,τι έχει αρχίσει με μια απλή συμπαθητική έλξη.
Στο φως δεν βγαίνει. Δουλεύει μέσα στα σκοτεινά τα βάθη τού ενστίκτου και βγάζει μεροκάματο καθαρίζοντας ισοπεδωτικά ένα τοπίο που μόλις έχει αρχίσει να μπουμπουκιάζει. Δίχως αναστολές, ψυχρά, αμείλικτα, γίνεται θολός ανεμοστρόβιλος που απογειώνει, στριφογυρίζει ανηλεώς τα θύματά του σε όλα τα μήκη και τα πλάτη τ’ ουρανού, τα βολοδέρνει σε κάθε του γωνιά μέχρι συναπαρμού, τ’ απερημώνει από αίμα, από σπλάχνα, από σφυγμό
κι ύστερα τ’ αφήνει από πολύ ψηλά να πασπατεύουν το σφιχτό σκοτάδι του μυαλού τους σε μιαν ύστατη προσπάθεια απόγνωσης να ΄βρουν τον δρόμο προς το σακατεμένο τους είναι –συχνά πυκνά άκαρπη.

Ο έρως είναι ο σιαμαίος αδερφός τού πόνου, μόνο που τους ενώνουν χαλαρά γεφύρια: ο μεν αναζητεί προσχήματα για να επιβάλει τον δικό του θρίαμβο, ο δε αποζητάει έδαφος για να βολέψει το δικό του σώμα. Όταν ο πρώτος δοξάζει τη ζωή μέχρι να την αφομοιώσει πλήρως, ο δεύτερος τη σέβεται –δίχως αυτή είναι ανύπαρκτος.
Ωστόσο συναντώνται όταν πρόκειται να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι την προκληθείσα δυστυχία στο κορμί που σαρακόφαγαν.

Ο έρως είναι, πάλι, η φυσική προεξοχή στην επιφάνεια της ζωής, πάνω στην οποία σκοντάφτει η αράχνη που πλέκει τη μιζέρια, το ισοπεδωτικό της καθεμέρας, την αποχαλίνωση της ανίας, την άνοια, την παράνοια, τον παράταιρο χαμό Είναι το ψηλότερο σκαλοπάτι του βίου, προς το οποίο κατευθύνονται γονυπετείς ευτυχείς τε κατά τοις άλλοις και δυστυχείς θνητοί, προκειμένου να μεταλάβουν κάτι από θείο και από αθανασία. Επειδή δε το σώμα αυτής της μεταλαβιάς είναι στο ελάχιστο περιορισμένο, η οικονομία της φύσης έχει προνοήσει, ώστε να είναι μετρημένοι αυτοί που φτάνουν μπροστά στην όστια με ανοιχτή καρδιά και έτοιμη ψυχή.

Και είναι τούτη η ανάγκη τέτοια, ώστε να μην ακούνε μήτε από πολύ κοντά τον θρήνο και τον κοπετό όσων κιόλας συνθλίβονται σε τούτες τις μυλόπετρες του πάθους. Σάμπως να μην τους έχει αφήκει αυτιά για ήχους άλλους, σαν να μη δύνανται να δουν τίποτα παρεκτός από το αντικείμενο του έρωτός τους,- τίποτα πέραν αυτού που υπαγορεύει η θεϊκή σειρήνα.

Ο έρως ενσαρκώνει το ανομολόγητο, την ελπίδα στη ζωή, την ελπίδα για ζωή.
Τα νεύματα τού θεού σε κάθε προσευχή απελπισμένου που γυρεύει την άκρη τού χαμού για να σωθεί, είναι τα φαρμακωμένα βέλη του φτερωτού του τέκνου.
Το μεγαλείο της αφοσίωσης, η κατά κράτος ήττα της μοναξιάς, η μια ομορφιά θρονιασμένη στον τρανότερο Αηλιά τού συναισθήματος, είναι ο έρωτας.
Αλλά και το χαμένο μας μάτι στην απαλάμη τ’ αλλουνού, το φαράγγι που μας έχει καταπιεί, ο χαλασμός που αρραβωνιαστήκαμε, μια φορεσιά χωρίς κορμί, η συντριβή.

Ο έρως φύεται στα γκρεμνά. Δίχως τα ύψη, χάνει. Όταν δεν πέφτει από πολύ ψηλά, αν δεν ορμεί ως αετός, χάνει απ’ τη μαγεία του, καταντεί.

Ή θα ΄ρθει ως αστροπελέκι, ή δεν θα ΄ναι.

Έρως που σέρνεται, που απαντάται και στον κάμπο, είναι πόθος, δεν είναι πάθος. Αν ο έρωτας δεν είναι αρρώστια, τότε δεν είναι τέτοιος. Αν ο έρωτας βιώνεται ως συναίρεση, είναι παράτονος. Αν ο έρως είναι πλήρωμα και όχι έλλειψη κι ανέφικτο, τότε πρέπει να μεταφραστεί αλλιώς. Δεν είναι μέρος μιας φωτιάς που καίει κάπου στ’ αλώνια τού είναι. Είναι η ίδια η φωτιά, ακέρια, που πυρπολεί την ύπαρξη απ’ άκρου εις άκρον.

O ερωτοχτυπημένος έχει μόνο του προσφάϊ την (αυτο)καταστροφή που δρέπει στους αγρούς της απόγνωσης, Μέσα στη φρενιτική πορεία τού νου του προς το αποσβολωτικό όραμα που δεσπόζει των αισθήσεών του, αψηφά κάθε φανερό ή ελλοχεύοντα κίνδυνο, κυνηγά τα χνάρια της φωτιάς, τη θέλει ολάκερη δική του για να ‘ναι πλήρως προσωπικό το μαρτύριό του, όλες οι γλώσσες της δικές του. Δίχως αυτή τη λειτουργία τού απόλυτου εγώ, χωρίς την αίσθηση της μοναδικότητας, δεν είναι παρά άλλος ένας υποψήφιος που σύντομα θα κριθεί ματεξεταστέος και θα συμπληρώνει τη στοίβα των αποτυχημένων.

Ο ερωτευμένος ‘κατεβάζει’ όλα τα ποτήρια στη σειρά, διεκδικώντας και το τελευταίο, αυτό που θα τον ‘ρίξει’ χάμω ξερό, θα τον κεραυνοβολήσει, θα τού ανοίξει την πόρτα τού χάους.

Είναι ο έρωτας η οργή στο απόλυτό της –και η νηνεμία τού νου και της ψυχής αντάμα. Σκόρπια φωνήεντα που μαζεύουν τα σπουργίτια, λέξεις που αντλήσαμε ως καθαρό αδάμαντα απ’ το πηγάδι της ψυχής. ΚΕΡΩΝ, ΣΟΥΣΩΝ, ΑΤΙΑ, ΜΑΤΙΝ.

Είναι η δειλία στο αποκορύφωμά της, η εντροπή του ‘δεν πάει άλλο’, μα και η αυτοπεποίθηση στα όρια της τρέλας.
Ο λυγμός χαράς και ο λυγμός στην οιμωγή.
Ο πόνος.
Και η ικανότητα τού ανθρώπου ν’ αντιπαλεύει τη ζωή με την ίδια την θανάσιμη ομορφιά της: τη ζωή.

Όταν οι ίμεροι άλλο δεν μπορούν να χαλιναγωγηθούν –και δεν ντρεπόμαστε για τούτο-, όταν, σε κατάσταση λατρείας, βάζουμε στο εικονοστάσι της ψυχής μας τη μορφή του ανθρώπου που πλανά τη σκέψη μας,
Όταν ο θάνατος πολλών, δικών και μη, χωνεύεται δίχως ερωτηματικά μέσα στην ανθοφορία της ψυχής μας,
Όταν στην ‘καλημέρα’ τού φίλου ή τού γείτονα απαντούμε ενδομύχως ‘σ’ αγαπώ’,
Όταν δεν λογαριάσουμε συνέπειες, αψηφήσουμε τη ζωή καθεαυτή, αδιαφορήσουμε για το δίδυμο αδέρφι του έρωτα-
Όταν σπαταλήσουμε και την τελευταία αξιοπρέπειά μας,
Όταν εξαντλήσουμε και τα υστερνά του ύπνου μας,
Όταν: θα είμαστε ο δρόμος που θα μας πατεί
διασχίσουμε ξυπόλητοι την έρημο του πόνου και της μοναξιάς
βάλουμε φυτίλι στους φόβους και στις ηρεμίες μας
φαρμακώσουμε τη μπουκιά που πρόκειται να καταπιούμε με όλη τη δόση της θύελλας
όταν αγαπήσουμε τον άνθρωπο και σεβαστούμε ειλικρινά και τον εαυτό μας,
θα είμαστε ώριμοι να ερωτευτούμε
αυτόν τον ηδύ πόνο.

χαιρετισμός του Γιώργου Δάγλα

(χαιρετισμός του ποιητή Γιώργου Δάγλα στην παρουσίαση του Φώτη Μότση στο Άργος)

Καλώς σας βρίσκω.

Πιστεύω πως είναι κοινό μυστικό, πως ό,τιδήποτε νοιώθεται, δεν μπορεί να κριθεί,- πόσο, μάλλον, ελαφρά τη καρδία, -ή και με οποιονδήποτε άλλον τρόπο.

Ό,τι συνταράσσει τα συναισθήματά μας, δεν μπορεί να μπει σε κανενός είδους ανάλυση. Όχι, απλά, δεν έχουμε το δικαίωμα αυτό, -δεν έχει και κανένα νόημα.

Ήρθα από λίγο μακριά, από το βόρειο Ιόνιο, για να πω δυο πράγματα. Η αλήθεια είναι ότι ανησύχησα λίγο, όταν έμαθα ότι θα γίνει μια τέτοια εκδήλωση για έναν ποιητή που διαβάζω και γνωρίζω πολλά χρόνια, επειδή ένοιωσα πως μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο. Σ’ ένα είδος κινδύνου. Δηλαδή, μήπως γίνει αποδεκτός.

Ουσιαστικά, αυτό ήταν το ζητούμενό μου. Να υπερασπιστώ την ασωτία της ποίησης στο πρόσωπο του Φώτη του Μότση. Αλλιώς, δεν πιστεύω πως μπορεί κάποιος να είναι και ποιητής. Πώς θα μας εξέφραζε, άλλωστε, κι εμάς!

Φοβήθηκα, εν τέλει, μήπως ο ποιητής μπει στον ίσο δρόμο! Μήπως σταματήσει να τρέχει το αίμα του στα πεζοδρόμια, στα καταγώγια, στον κάτω κόσμο, -στον άλλον, στον από ΄κει. Μήπως αραιώσουν οι εκρήξεις του πάθους του, -αυτές που συντελούνε στη δημιουργία της ποίησης.

Ελπίζω να πρόλαβα.

Ελπίζω, ακόμα, οι νοικοκύρηδες να τον αποστρέφονται.

Ελπίζω, οι νοικοκυρές να τον ονειρεύονται.

Η εξουσία, να τον εξορίζει.

Αλλιώς, πώς θα φλέγονταν τα ήρεμα βράδια όλων των άλλων;!

Πώς θα γλιτώναμε την τραγωδία;!

Τυχεροί, όσοι στον κάμπο τους κρύβουν έναν ποιητή.

-----------------------

ὁ δεκανέας τῆς ἀλλαγῆς

χρέος στή σειρά 131, στήν Κομοτηνή στά 1979

Στόν Π. Κωστούλα, κάπου ἀπό τά Τρίκαλα

Τρεῖς παρά εἴκοσι, κι ἀκόμα νά φανεῖ.

Ἡ ὥρα ἠλεκτρονική, καί οἱ νυχτιάτικοι στίχοι στήν τσέπη μου μπαγιάτεψαν κιόλας. Δέν καταφέρνω εἰσέτι νά πειστῶ πῶς ἐτοῦτο τ' ἁρματωμένο σκιάχτρο στήν ὑπηρεσία τῆς Α.Μ. τῆς Πατρίδας εἶναι σέ θέση - μετά ἀπό σχεδόν ὁλονύχτιο πήδημα κατά τή στρατιωτική ἐθιμοτυπία, καί βδομάδων τροφικῆς καί πνευματικῆς ἀσιτίας - δοκάει ἀκόμα, γενικῶς, καί χωρίζει τούς μεταμεσονύκτιους ἐπιδρομεῖς σέ ἀδυσώπητους κώνωπες καί ἀνελέητε ς συλλαβές. Καί πῶς τά καταφέρνει, μέ χαρτί καί κουνουπόλαδο, νά τ' ἀχρηστεύει καί τά δυό, κρατώντας συνάμα ἀνάσες καί γιά τή μέρα πού θά ξημερώσει ὁ θεός.

Τρεῖς παρά δεκαοκτώ, δεκανέα τῆς ἀλλαγῆς!

Τρεῖς παρά δεκαοκτώ, δέν ἔχεις τό θεό σου!

Τρεῖς παρά δεκαοκτώ -κι ἀκόμα νά φανεῖ!

Κάπως ἔτσι, σέ τέτοια ὥρα καί μέ τέτοια ἀπόγνωση, καρφώθηκαν οἱ λεπτοδεῖκτες στό λαιμό τῆς 'σειράς': ἀκριβῶς πάνω στό μῆλο τοῦ Ἀδάμ, σά νά τό δάγκωσε φαρµακερά καί θανάσιµα ἡ πλησµονή. Ἔτσι, σάν βροντερό κλάσιµο σέ νεκροθάλαµο, ἀκούστηκε µέσα στήν ποίηση τῆς σιγῆς ὁ θάνατος νά περπατάει βαριά µέ τίς ἀποδεκατισµένες ἀρβύλες του, σέρνοντας στό κατόπι τό σχοινάκι µέ τήν ἠχώ τῆς ἐκπυρσοκρότησης τοῦ μ1.

Τήν ἴδια ὥρα κατέρρεε τό πατρικό καλύβι -πεντακόσια χιλιόµετρα µακριά.

Μιά κορασίδα γινόταν ἡ τρύπα τοῦ θυµοῦ ἑνός τοπικοῦ κνησµοῦ στή φλούδα τῆς γῆς, καί µιά χαροκαµένη µάνα ξεκώλωνε καί τίς δυό κοτσίδες της, ξέσκιζε καί τήν καρδιά της κι ἔριχνε τά κοµµάτια ὅλα ξόδι στό κιβούρι τοῦ µοναχογιοῦ. Ἔκανε τό δάκρυ της πηγή καί ξεδίψαγε τόν πόνο ὅλο τοῦ ρηµαδοχωριοῦ - καί τήν ἄλλη τόση δίψα του.

Τήν ἴδια, ἀκριβῶς, ὥρα, ὁ κύριος ταξίαρχος ἔδινε τόν δέκατο τέταρτο ὅρκο ἀφοσίωσης στόν ἀναπληρωτή ὑπουργό ἀμύνης, καί ὁ ἄλλο τόσο κύριος διοικητής ἱδροκοποῦσε πάνω στό λασπωµένο κορµί τῆς συµβίας του.

Ἀπό κεῖ καί πέρα τά πράγµατα κινοῦνται παραδόξως ἁπλᾶ, δίνοντας ψωµί στούς νεκροθάφτες καί δουλειά στούς χαρτοπόντικες τῶν διαδικασιῶν τῶν ΕΔΕ.

Κι ὁ ἐαυτός σου, αὐτόπτης ἀρλεκίνος µόλις βγαλµένος ἀπό τ' αὐλάκι τῆς λαµαρινόγανας, πασχίζει νά βολέψει ὅπως- ὅπως τήν παράσταση καί, κυρίως, νά ἐξασφαλίσει ἔξοδον τήν αὔριον. Γιά τό ξέδοµα, γιά τό σχετικό 'σύρµα' στό κουτσοχώρι τῆς καταγωγῆς, γιά τήν εἴσπραξη δυό λόγων ἀφοσίωσης ἀπ' τήν ἀγαπηµένη ἤ τῆς ταχυδροµικῆς ἐπιταγῆς πού θά ἀποτρέψει τίς τσιγαρότρακες γιά τό ἑπόμενο διβδόµαδο.

Τρεῖς παρά δέκα! Δεκανέα τῆς ἀλλαγῆς, στή µάνα πού σέ γέννησε, σ' ὅ,τι ἀγαπᾶς!

Τρεῖς παρά δέκα, κι ἀκόµα νά φανεῖ…

Βαρύ τό 12 µέ 2.

Ἔγειρα στίς δώδεκα παρά, κλωτσήθηκα γι’ ἀφύπνιση στίς δώδεκα παρά περισσότερο, στίς δυό καί θ' ἀρχίσουν νά κλωτσᾶνε πάλι, γιά νά ἱκανοποιήσουν µέ τούς φαντάρους τῆς 'σειράς', ἀρρωστηµένα γοῦστα, βαλαντωµένα ἔνστικτα κι ἀπωθηµένες ὀρέξεις: ἐν δυό κάτω!

Τρεῖς παρά δέκα. Δεκανεῦ! Ἀλλαγή!

725 µέρες µετά. Τρεῖς παρά δέκα, ἀκριβῶς τή στιγμή πού τελειώνω τήν πρώτη σελίδα στούς ὑπότιτλους τοῦ 'Έλληνα γείτονα' τοῦ Φάσµπίντερ, χτυπάει ἡ πόρτα, χτυπᾶνε πόρτες καί παράθυρα καί χύνονται µέσα στήν ἐργένικη ὑπόγα τῆς Κασταλίας στήν Κυψέλη ἀσυγκράτητα τ' ἀστέρια. Κι ἐγώ χαίροµαι, γιατί ἤµουν ὁλοµόναχος καί µέ παίδευε περίσσια ἡ µοναξιά, χαίροµαι κι ἀφήνοµαι στόν στρόβιλο τῶν ἀγκαθωτῶν κορµιῶν τους, ἀφήνοµαι στίς πύρινες ἀγκαλιές τους κι αὐνανιζόµαστε παιδιάστικα ἐμπρός στή χλωµή ὀπτασία τῆς νύχτας.

Μπάαααµ.

Τήν ἴδια ὥρα ἀκριβῶς.

Τρεῖς παρά πέντε, κι ἀκόµα νά φανεῖ. Τρεῖς παρά πέντε. Τό κρασί εἶναι κοµµάτι στυφό ἀλλά µεθάει γρήγορα, ἀποφασιστικά -σάµπως νά ἑτοιμάζεται γιά φόνο προµελετηµένο.

Τρεῖς παρά πέντε, κι ὁ Σάκης ἐπιµένει στή διάτρηση τῆς ἀπέναντι πολυκατοικίας µέ τή µέθοδο τῆς διαλεκτικῆς ἀναµέτρησης -ἀκόµα, ἀκόµα νά φανεῖ!

Κι ὁ θάνατος κάπως ἔτσι ἀκούστηκε νά περπατάει µεσάνυχτα κάτω ἀπ' τό δυνατό εἰκοσάχρονο σαγόνι, µέσα στίς φυλλωσιές τῆς προπατορικῆς μηλιᾶς. Γινατεµένος κι ἀποφασισµένος. Καί µέ τήν ἀκρίβεια τῶν κλίκ τοῦ μ1 αντιλάλησε στόν ἀπολιθωµένο ὕπνο τῶν κατάκοπων σολτζιέρων τό φτάρνισµα τοῦ χάρου, καθώς τίναζε τό µολυβένιο

σάλιο του ἴσα στό λαρύγγι τοῦ εἰκοσάχρονου παλικαριοῦ.

Αὐτοκτονία.

Τό δίκιο βοηθάει ἐλάχιστα, ἡ ἀλήθεια µᾶς πρόδωσε ἀσύδοτα, µᾶς κεράτωσε, µᾶς ἔσυρε, µᾶς ρήµαξε. Δεκανέα τῆς ἀλλαγῆς, ἀργεῖς, ἀργεῖς!

Δέν ξέρω ἄλλο τίποτα, ὅ,τι εἶχα νά πῶ, µοῦ τό κλέψανε χθές βράδυ. Κοιµόµουν σέ µεγάλα βάθη καί δέν ἄκουσα τίποτα, δέν πῆρα εἴδηση. Μονάχα τό µουρµουρητό τῆς θάλασσας πάνω ἀπ' τόν ὕπνο µου ἔχω νά πῶ καί νά δηλώσω. Πάντως, ὑπογράφω καί γράµµατα γνωρίζω.

Ἐπικαλοῦµαι τό δικαίωµα τοῦ ἤχου κι ἀπαιτῶ µεθοδική στερεοφωνική ἀνάλυση τῆς κραυγῆς µου.

Σᾶς βεβαιώνω -ἀργεῖ, ἀργεῖ ... δέν θά βρεῖτε τίποτ' ἄλλο κατακορµά µου, πάρεξ µιά ξύλινη φλογέρα πού στήνει τραγούδι µέ τό τρυγόνι καί τόν γρύλο. Οἱ τσέπες µου εἶναι ἄδειες, δέν ἔχω τίποτα νά δώσω κι ἄλλο νά πῶ, ἐξάντλησα καί τά στερνά µου ἐρείπια -ἀποταθεῖτε, παρακαλῶ, στή διεύθυνση ἐνίσχυσης καί ἀποκατάστασης τεχνῶν

καί γραµµάτων. Σᾶς παρακαλῶ. Ἀργεῖ .... ἀργεῖ!..

Ἐν τῷ µεταξύ ὁ χρόνος ἐκτελεῖ γοργά τόν τεµαχισµό τῆς ἀπόστασης µέχρι τήν τελευταία ἀνάσα, ὥς τό στερνό ἀναφιλητό καί τό σπασµωδικό παιχνίδισµα τῆς φλέβας, τρεῖς καί ... , κι ἀκόµα νά φανεῖ ... , ὅπως ἀκριβῶς τό αἷμα πού τρέχει ἀπ' τίς

πληγές τῆς ἀνάµνησης -καί πού µπορεῖ νά εἶναι καί κινηµατογραφικό τρύκ.

Δέν ἔχω τίποτα πέρα ἀπό πόνο κι ἄγουρα, ἀπαίδευτα, ἀκόµα, ἔνστικτα. Κρατηθεῖτε µακριά µου.

Κρατηθεῖτε µακριά, ψηλά, πάνω ἀπ' τά πεζοδρόµια µε τίς φτηνές τίς πόρνες, τά σάπια φύλλα, τούς ἀνθρώπους.

Κρατηθεῖτε µακριά µου. Ἀπόψε θά πιῶ ἀπ' τό κρασί τῆς ἀπόγνωσης καί θά τινάξω τά µυαλά µου στόν ἀέρα.

Μακριά! Λερώνω!

12- 2, βορειοδυτική σκοπιά: Σάπες, Κοµοτηνή, Ἀλεξανδρούπολη, Διδυµότειχο ...

Τρεῖς καί. .. κι ἀκόµα νά φανεῖ! Δεκανέα! Δεκανέα ἀλλαγῆς!

Ἐπικαλούµαι τό δικαίωµα τῆς αἴσθησης καί σᾶς παραπέµπω στά γραφειοκρατικά κιτάπια, γιά νά διαπιστώσετε πόσο σταθερό τό χέρι µου ὅταν ἐρωτοτροπεῖ µέ τή φύση, πόσο µεγάλη ἡ καρδιά µου, ὅταν δέν ἔχει νά χωρέσει ἄλλο, πέρα ἀπό τή µοναξιά τοῦ κόσµου. Πόσο ἀνελέητα σκληρές οἱ λέξεις µου, ὅταν δέν ἔχω ἄλλο τίποτα νά πῶ.

Γιά νά ψαχουλέψετε κατόπιν τό τεράστιο κοµµάτι πόνου πού ἔχει σβολιάσει στά θεµέλια τῆς φωνῆς µου κι ἀφήνει µόνο σύµφωνα νά σχηµατίζουν ἕναν ρόγχο σάν σούρσιµο βαριοῦ φιδιοῦ πάνω σέ ἄχυρο κάθε πού τινάζομαι στόν ὕπνο µου κι ἀφήνω πελώρια κραυγή.

Γιά νά διαπιστώσετε ἠχηρά τήν πραγµατικότητα τῶν κωφῶν σας ὠτῶν.

Μπάααααµ!

Δεχτεῖτε τόν πόνο ὡς τολµηρή κατάληξη ὅποιων παρδαλῶν συναισθηµάτων -πέρα ἀπό τή συνοχή ἡ ἀποχή στόν ἀπό κοινοῦ φόνο, καί µεσολαβῆστε γιά τήν ἀθωότητά µου. Δέν ἔχει χειροκρότηµα, δέν θά κερδίσετε τίποτα: ἐξάντλησα καί τήν τελευταία θυσία. Ἔδωκα ὅλα µου τά κύτταρα στόν ἔρανο γιά τή σωτηρία τῆς σφιχτῆς ἀγκαλιᾶς, τοῦ ζεστοῦ φιλιοῦ, τῆς ἀνθρώπινης κουβέντας.

Ἀφῆστε µου µονάχα τή φλογέρα γιά νά πλαστογραφῶ τή µοναξιά µου, γιατί ἀργεῖ ... ἀργεῖ ...

Μπάµ!

Ἀλλά, ἀδερφέ µου, ἔχει ἀκόµα τόπο νά φωλιάσεις µέσα µου, δίπλα στό καταφύγι τῆς ἀνηµποριᾶς ἤ τῆς δειλίας: συγκεντρώσου σ' ἕνα προχειροφτιαγµένο πεντάγραµµο, σέ µιά ἁπλή λεξούλα, σ' ἕναν ἀνεξέλεγκτο λυγµό κι ἔλα νά γυρέψουµε µαζί τόν

δεκανέα τῆς ἀλλαγῆς στά δροµάκια τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀπόγνωσης.

Ἔλα νά γυρέψουµε καί τόν ἄλλον καί τόν ἄλλον καί τόν ἄλλον ἀδερφό πού τόν σεργιανάει ὁ θάνατος καρφιτσωµένο ἀπ' τό µῆλο τοῦ Ἀδάµ µαζί µέ τήν κατάθεση τῆς νύχτας καί τά προανακριτικά ἔγγραφα ...

1980, μνημόσυνο

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ για τον ΦωτοΜότση

(πέντε κουβέντες σε ποιητική παρουσίαση)

Το μεγαλείο των ερωτικών στιγμών, ο πόνος του χωρισμού και η προδοσία της φιλίας, στοιχειώνουν μέσα στα ποιήματα του Φώτη Μότση , που περιέχει η συλλογή «Ο ΙΟΥΔΑΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ».

«Α!

η μορφή σου πάλι/ εσύ με το ίδιο πρόσωπο!

και φως/ και φως/ τη νύχτα

ψίθυρος

μοναδικό σημάδι του θεού

Είσαι»

Ο έρωτας, αδυσώπητος, σαν «μαχαιριά στα πλευρά ενός κόκκινου μήλου» και το όνειρο «μονοπάτι που το δαβαίνουν λύκοι αγριεμένοι».

Ο έρωτας που είναι σώμα και ευαγγέλιο:

«Φτωχός στα σύμφωνα

από φωνήεντα

πλημμύρισα αυγή

Όρθια βουή το σώμα σου

Πλάγιος δεύτερος»

Δεν μπορεί, κρίμα, να ‘ναι αιώνιος. Είναι, ναι, η ανάσα που επωάζει τα ποιήματα και όταν τη στερηθείς, ξεπετιέται σκοτωμένο αίμα -και το κόκκινο γίνεται σκούρο βαθύ, σχεδόν μαύρο.

« Πριν μου στερήσεις την ανάσα

κλέφτρα

επώαζα ποήματα

τώρα μαζεύω σκοτωμένο αίμα

κόρη»

Ο Ιούδας της νύχτας παραμονεύει:

«τώρα που ανιχνεύομαι

στον άργιλο/ τώρα

παράδωσε με

στον νυχτερινό Ιούδα

του πόθου σου

ημερωμένο»

Κι όταν το σώμα του έρωτα φεύγει, έρχεται η επίκληση:

«Σαν φεύγεις

μη λησμονήσεις να μου αφήσεις

ένα ζευγάρι ήχους απ’ το σώμα σου

για να περνώ την ερημία μου

Άσε μου κι έναν λόγο

Να διψώ

Να ζήσω»

Όλα τελειώνουν κάποια στιγμή:

«Όλα τελειώνουν με απορία

Πού είναι/ πού να στεγνώνει

η υγρή της μέρα

Ποια θλιβερή βροχή να σβήνει

Στη νυχτερινή της πυρκαγιά

Ποιο σώμα γυάλινο κρατάει την ψυχούλα της ειρκτή

Ποιες είναι οι λέξεις που αναγνωρίζουν τον λυγμό της

τώρα»

Και πολλές φορές είναι το σφυρί της φιλίας που φέρνει την πίκρα:

«Ένα ζευγάρι ρόδια στο ανώφλι σου

ο έρωτάς μας

κι ένας πρωτόγονος βράχος η καρδιά μου.

Στο πλάι, της φιλίας το σφυρί που τον εράγισε.»

Αλλά, τα όνειρα είναι για να πεθαίνουν και να γεννιούνται καινούργια:

«Τα όνειρα σε μνημονεύουν όλο και πιο αραιά»

Στίχοι ρωμαλέοι, χωρίς περιττές φιοριτούρες. Καίριοι. Ριγμένοι σαν Ηπειρώτικα λιθάρια, ντυμένοι με το ηπειρώτικο παράπονο. Σαν τα καρφιά που πετάλωνε ο Ρόβας τ’ άλογό του.

Ο Φώτης Μότσης είναι ποιητής, απόγονος των ποιητών της «σκοτεινής Ελλάδας»,

που βόσκει, όμως, τα γελάδια του στις παραλίες της «άλλης της Ελλάδας», και όταν οι πληγές του αιμορραγούν, τις ξεπλένει με την αρμύρα -τις στεγνώνει στα βράχια που κατακαίει ο ήλιος. Τα κάνει πυρκαγιά.

Τα τσίπουρα

Έλεγε ο μπάρμπας ο Αντώνης, ζωή να 'χει, με κουβέντες και με τσίπουρο. Λόγια συβρασμένα μέσα στην αψάδα του ξερικού σταφυλιού και στον ίσκιο της φωτιάς, ζυμωμένα στα ρόζια της παλάμης και στην ακάμωτη ελπίδα.

Έλεγε για τα χιόνια που πάγωναν εκείνο τον καιρό τον τόπο όλο, που ορφάνευαν τις γειτονιές ολάκερες και τα χωριά και τα τοπία σύμπαντα κι έκαναν πλούσια τα όνειρα. Μολόγαγε για τα χαλασμένα χνώτα και τις σαπισμένες σάρκες που 'πεφταν με την τελευταία ξέπνοη ανάσα της ζωής ως κουφάρι στην απόχη του χιονισμένου χάρου. Και για το μολύβι που 'βρεχε ο ουρανός και για το μπαρούτι που ανάδευε το χώμα, -όπου βλεπόταν, καθώς ξεμυτούσε δώθε κείθε απ' την παχιά κατάλευκη φλοκάτη που είχε απλώσει ο θεός πάνω σ' εκείνονε τον κόσμο για να μη θωρεί θεός άλλος την ασκήμια του.

Κι ήταν Νοέμβρης, για Δεκέμβρης. Είχε κι ο θεός, κι ετούτος κι ο άλλος, είχε κι ο κόσμος λησμονήσει τον καιρό. Μέρες θολές. Χαμένες στα κατώγια της απαντοχής για ξαστεριά. Και για τις μέρες όπου θα βύζαινε ο κόσμος απ' το σταφύλι το ρακί. Μέρες βασιλεμμένες μ' ένα πελώριο γινάτι να καιροφυλακτεί συμμαζεμένο σάμπως το χορταμένο φίδι που δεν μπορεί να ξαναμπεί στην τρύπα όπου φώλιαζε: ένα γινάτι απ' το πρωί ίσαμε το βράδυ που βόηθαγε τον κόσμο και τα θρασά τ' αποδημητικά που είχαν διαλέξει να μείνουν - ή κιόλας είχαν ξαστοχήσει να φύγουν - να διαβούν το σώμα του χειμώνα, ν' αντέξουν την οργή και την ανάσα του.

Γέρος ο μπάρμπα 'Ντώνης: ένας τεράστιος ρυτιδωμένος γίγαντας που χώραγε ίσα - ίσα στην αφέλεια της παιδικής ματιάς μου. Ιερογλυφικό, βασανισμένα σκαλισμένο σε παιδευμένη σάρκα. Μια παχνισμένη μουστάκα, ο μπάρμπα 'Ντώνης. Με το ένα του μάτι, το ξεχασμένο σε κάποια ρίζα βορειοηπειρωτικού πουρναριού, να κοιτάει δώθε πέρα: μια τα κοντινά τα στανοτόπια που καλημέριζε κάθε που ξημέρωνε ο δικός του τόπος - μια τ' αλαργινά, τα δακρυσμένα όρη της άλλης της Ηπείρου, της πιότερο δικής του. Σ' αυτή την Ήπειρο είχε ακουμπήσει κι είχε θάψει τη μισή του βλέψη. Και με τ' άλλο του το μάτι, το καλό, να τρυγάει απ' το περιβόλι της ζωής ό,τι ο καλός θεούλης είχε προνοήσει ν' αφήκει ως καλοσύνη για τους μονόφθαλμους αυτής της ζήσης. Και για τους φτωχούς εκείνους που έπασχαν από σκουτιά κι από φαρμάκια ώστε να κρύβουν όπως - όπως και να γειάνουν τις πληγές που άφηνε απάνω στο κορμί τους ο Φαέθων και τα άγρια τα άτια του.

Αν θυμόταν καλά, ήταν Νοέμβρης - για Δεκέμβρης. Είχε κι ο θεός, βλέπεις, είχε κι ο κόσμος λησμονήσει τον καιρό. Όταν απονυχτίς ξεμύτιζαν στους δρόλαπες εκείνα τα θεριά που σκιάζονταν ακόμα και τη σιγαλιά της μέρας. 'Οταν μερακλωμένος ο παπάς βάραγε σήμαντρο για να σημάνει όρθρο στον ησυχασμένο μόχθο των αγωγιατών κι αντράλα στην βαλσαμωμένη πληγή του λαβωμένου. Όταν ο αυγερινός στις ερωτοτροπίες του με τη νύχτα εύρισκε φωλιά κι εξομολόγηση ίσαθε πάνω απ' το χωριό στον θόλο ντάλα μεσημέρι κι αναρωτιόταν η γιαγιά αν πρέπει να κινήσει το παραμύθι από την τελική αρχή. Όταν, εν πάση περιπτώσει, το τσίπουρο δεν κατέβαινε πια, μα ανέβαινε, τότες: ο μπάρμπα 'Ντώνης είχε χάσει πια τον λογαριασμό των αναστεναγμών απ' το Μέτωπο, και το μοναδικό του μέλημα, όπως και το καλό του μάτι, αποσκοπούσαν στις άδειες καράφες και στη γιόμιση τους με το απόσταγμα της νύχτας και της νιότης του.

Ήταν οι ώρες που χιόνιζε. Ώρες που χιόνιζε απαλά. Πέφταν νιφάδες σαν τα παληκαράκια απ' την ψηλή τη σταφυλιά που τσάκισε, στο χώμα. Κι εκεί που ανέμενες να τσακιστούν, ακούμπαγαν σαν φτερωτοί αγγέλοι καταγής. Είχαν και το χαμόγελο στο χέρι, έτοιμα να δώκουν το σταφύλι: σαν το θεό τη χάρη του.

Χιόνιζε. Χιόνιζε απαλά, κατά πως περνάει ο μεγαλοδύναμος τα ζόρια του και τις δοκιμασίες στην πλάση του. Διάλεγε τις νιφάδες μια προς μια μέσα στις τεράστιες παλάμες του και τις φύσαγε κατόπιν προστατευτικά ολούθε. Ωσάν γιγάντιος μουσικός που μοιράζει νότες σ' έναν αποσταμένο κόσμο προκειμένου να τον εναρμονίσει με τον ψίθυρο του ρυακιού και το σιγοτράγουδο της κουμαριάς και να τόνε ξεκουράσει.

Άστραφτε το μάτι του μπρος σ' αυτή τη θεία την απλοχεριά, ρούφαγε κάνα δυο απανωτά κι αρχίναγε πάλι απ' την αρχή. Ο μπάρμπα 'Ντώνης. Δέλβινο, Άγιοι Σαράντα, Αργυρόκαστρο, Τεπελένι. Τόπια όπου μπόραγες να σταθείς μονάχα στο ένα σου ποδάρι -όσο ακουμπάει ο υποκόπανος του όπλου σου. Τόσος κρύος ήτανε κι έβγαζε συνάμα τόση φωτιά ο τόπος τούτος κι η πατημασιά σου, που ήσουνα ολάκερος μια παγωμένη πυρκαγιά. Και για να γείρεις, να κλείσεις μάτι και να περπατήσεις στα ονείρατα, πάλι το ντουφέκι όριζε του ύπνου σου τον χώρο: ό,τι τόπο πιάνει η 'αραβίδα' σου, σ' αυτόν τον τόπο πρέπει να συμμαζευτείς, ν' απλώσεις το κορμί σου και τις πεθυμιές σου, να γράψεις γράμμα στη μητέρα, ν' αρκουμαστείς τ' αηδόνι στα λακκώματα, να μυρουδιαστείς τον κόρφο της καλής σου. Να πεθυμήσεις άλλα τόπια κι άλλα έλατα. Να νοιώσεις τη στυφάδα του κυδωνιού στον ουρανίσκο σου σα να 'χεις μόλις αποσυρθεί από τα σκέλια της γυναίκας.

Ήταν οι τόποι όπου τα βράχια κατηφόριζαν για να 'βρουν αποκούμπι στην κοσμοχαλασιά της πλησιέστερης πολίχνης. Τόποι που μέτραγαν όχι με τα στρέμματα πια, μα με τους πεθαμένους: τόσοι βαρέθηκαν εδώ -σε τόσο τόπο. Σ' αυτή τη βρύση χάθηκε ετούτος με τη γλουπιά στο στόμα. Τον ήβραμε τον έρμο γαλήνια πινιμένο. Σε τούτο το χωράφι με τα ρεβίθια μαζέψαμε πεντ' -έξη. Καθώς τους σούρναμε για τον κακόλακκο, τουμπανιασμένοι καθώς ήντουσαν, έκλανε ακόμα ο πεθαμένος τους ο κώλος. Τι να σου λέω, παιδάκι μου.

Και γινόταν η ειδή του ένα τοπίο μπερδεμένο, γιομάτο λάκκους ορμητικούς που έσκαβαν ανηλεώς το πρόσωπο του, αφήνοντας ωστόσο τ' απάγκια που χρειάζονται για να φυτρώσουν πασχαλίτσες και για να σχηματιστούν τα μονοπατάκια εκείνα που θα διαβούν τα σχολιαρόπαιδα προκειμένου να δρέψουν τις κουβέντες για την ομολογία του τρυφερού, δασκαλίστικου έρωτα τους. Και για να διδάξουν, στην ώρα και με τη σειρά τους, ιστορία.

Ανάσα δεν με άφηνε να πάρω ο μπάρμπα 'Ντώνης. Από παντού σίμωνε εχθρός. Η κάθε απαλή νιφάδα φορτωμένη τη μυρουδιά του μπαρουτιού. Ήταν ασήκωτη η τόση μνήμη, κι η όσφρηση σαν με τη μύτη μέσα στο κανόνι που μόλις είχε κόψει το σχοινί του χάρου. Βγάζαμε τα τσίπουρα. Δυο χάπες απ' την Αλβανία, μια σελίδα μακριά απ' τα σύνορα και την ιστορία τους. Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα, Δέλβινο.

Με τον μπάρμπα 'Ντώνη. Χειμώνας καιρός. Και χιόνιζε. Χιόνιζε σ' όλες τις μεριές και στα τόπια όλα. Κρύο. Παγωνιά. Μονάχα στην καρδιά του ιιπαρμπα 'Ντώνη έκαιγε ζεστή, καλή φωτίτσα. Που κάθε λίγο και λιγάκι φούnτωνε σαν πυρκαγιά, σαν για να πάρει φωτιά η πλάση όλη. Και που άφηνε στα παγωμένα τσιροπούλια και στα αποκαμωμένα από το ψύχος κοτσύφια απάγκιο τόπο να στήσουν τη φωλιά τους και τον ερωτά τους. Στην καρδιά του.

(Από την συλλογή «υδράργυρος ρέων)

χωρικοί

Σαββατοκύριακο, σχόλες, άγιες μέρες και πανηγύρια εθνικά. Λεφούσι αγριεμένο ξεχύνονται μυριάδες εποχούμενες ψυχές απ' το τηγάνι της μεγαλούπολης κατά χωριό μεριά, διψώντας για λίγο 'ξέδομα' στα βουνά και στα όρη, μα και για να κάνουν το 'κομμάτι' τους στο μπακαλομάγαζο του ρημαδοχωριού τους με τις οικονομίες τριών μηνών, κερνώντας γύρες τα τσίπουρα και τους 'ελληνικούς'.

Συνηθίζουν να κουβαλάνε και κάνα ηλεκτρονικό οργανάκι, περίεργα αναπτηράκια και στυλό που 'τα κάνουν όλα': μια σειρά από πονηρά τσαλιμάκια, χορταστικά ξεβρακώματα, ήχους πονηρούς κι αναστενάγματα που όλο και σπανιότερα γεμίζουν τη συζυγική κρεβατοκάμαρα. Μιλάνε περίπου ακαταλαβίστικα, σα να 'χουν ξενιτευτεί για χρόνια κι έχουν χάσει, οι δόλιοι, τη σωστή λαλιά τους και την ορθή κουβέντα. Κατά τα άλλα, είναι ευγενικοί και δείχνουν πάντοτε κατανόηση για τη φτωχική υποδοχή κι αντιμετώπιση της παρουσίας τους. Είναι μεγαλόψυχοι ως προς την παραχώρηση της προτεραιότητας στ' αμάθητα στους κυκλοφορικούς κανονισμούς γιδοπρόβατα και στους ανεξέλεγκτους κόπρους που δεν λένε να ξεκουνήσουν απ' τον δημόσιο δρόμο, τα ρημάδια. Πάντα μ' ενδιαφέρον για ό,τι κατεβάζει ο χείμαρρος του χρόνου στον φτωχό τους τόπο, παραμονεύουν, συγχρόνως, για κάποια βαφτίσια, για γάμο ή για θανή: καιροφυλακτούν για την 'άλλη' στιγμή που θα τους επιτρέψει την παρουσία, την ανάδειξη και, άμα λάχει, την επίδειξη. Ψιθυρίζουν τη δύστηνη μοίρα των 'σημειωμένων', σχολιάζουν χαμηλόφωνα και, αλίμονο!, καλοπροαίρετα, την ατυχία της γεροντοκόρης του χωριού, καταλήγοντας μ' ένα 'θα δούμε τι μπορεί να γίνει -κι ας μην το βάλει κάτω η κοπέλα', έστω κι αν είναι τοις πάσι γνωστό πως το 'χει παραβάλει κάτω το ρημάδι της η τσούπρα.

Ενίοτε, οι καλοί μας (συν)πατριώτες της πρωτεύουσας αγανακτούν για όσα συμβαίνουν στον περίοικο -κατόπιν ενός αναπόφευκτου και κακού γειτονικού συναπαντήματος. Είναι οι στιγμές που δεν σηκώνουν και πολλές ευαισθησίες, οι στιγμές που βρίσκουν τον μεταφυσικό τους κολασμό στις δαιδαλώδεις υπηρεσιακές πτυχές και στις ορχικές ρυτίδες του δημοσιοϋπαλληλικού 'ρέφερυ' όταν καλείται, με οποιαδήποτε μορφή, να φιλιώσει ασυμβίβαστα πάθη και, πρωτίστως, να βολέψει καταστάσεις εξυπηρετούμενες από τον κρατικό μπαχτσέ..

Τυφλοί οπαδοί μιας φανταχτερής μιζέριας, επιδεικνύουν με περηφάνια σε βίντεο και σε φωτογραφία, σε γαλακτοκομικά παρασκευάσματα, ζαχαροειδή, ζαρζαβατικά και άλλα γηγενή της καταγωγής τους καμώματα, άμα τη επιστροφή στο σφαλιαράδικο ή στο υπηρεσιακό χαφιεδομάγαζο. τη χωρική καταβολή τους, ακριβώς για να επισημάνουν -ή καν να επιχειρήσουν- τη διαφοροποίησή τους απ' αυτή την ίδια την καταβολή. Για να τη χαρούν, στην ουσία, μέσα από τα επικριτικά σχόλια των ομοφρόνων συνάδελφών τους. Σχέση μίσους. Σχέση αγάπης.

Εν τω μεταξύ, όλα αυτά τα αθώα τεκμήρια αιμορραγούν ολούθε, στάζουν φαρμάκι και ανατριχιαστικές στατιστικές. Δίνουν ψωμί στους καλοβαλμένους παρουσιαστές στα δελτία τρόμου, μπάζουν απ' το παράθυρο στο κοινωφελές δούλεμα πεντέξη ακόμα εκατοντάδες τροχαίους ρυθμιστές του τυφλού άγχους και της αγωνίας που κατατρύχει όλον ετούτο τον πανικόβλητο κοσμάκη κι εμπνέει στους ακραιφνείς αστόφρονες καινούργια επιτοίχια συνθήματα του στυλ: Ό σουβλισμένος βλάχος στο χωριό του δεν βρωμίζει'. Αυτή η θανατερή φάμπρικα συντηρεί στη ζωή -και στο παιχνίδι του θανάτου, μιαν ολάκερη κουστωδία συμφοράς. Ανάβει λαμπάδες στα ξεχαρβαλωμένα εικονοστάσια, χοντραίνοντας μέχρι εμφράγματος τους διαχειριστές του ανακυκλούμενου κεριού και του θυμιάματος, στρώνει μαρμάρινα πεζούλια ίσαμε τον πομπώδη χαμό του αλλουνού, μοιράζει αφειδώς αντίδωρο σε όσους έχουν βαλθεί να χαλάσουν την πίστη τους μαζί με τη δική μας ύπαρξη, τροφοδοτεί τα πρωτοσέλιδα και ταΐζει κατινίστικα τις απογευματινές υπαίθριες συναντήσεις των παραιτημένων νοικοκυράδων στον ακάλυπτο της ανησυχίας μας.

Στρώνει τον δρόμο ολωνών. Του ρατσιστή φονιά, του σκυλά, του αγύρτη, του παραδόπιστου ιερέα, του ατάλαντου γραφιά, της ανεπρόκοπης γκόμενας και του κάθε προέδρου 'εκπολιτιστικού' συλλόγου κατά Λάκα Σούλι, Τσεπέλοβο, Ίναχο, Σάπες ή Τρίκαλα μεριά.

Παρά ταύτα, αυτοί εκεί. Παραπαίοντες, με την ψυχή στο στόμα, δώθε- κείθε, πασχίζουν να βαστήξουν στην αδιάβαστη βιβλιοθήκη της ψυχής τους τα φευγαλέα αγερικά του ξέγνοιαστου, του βασανισμένου, ίσως, μα βουκολικού παρελθόντος τους, ταΐζοντάς τα με τη λαχτάρα της φυγής της έστω -και-ενός-Σαββάτου-απόλαυσης/απόλυσης. Τελεία.

Τελεία.

Κάθε που σημαίνει σχόλη, ένα μεθυσμένο τραινάκι κινάει από τους τόπους της θυσίας και τραβάει κατά τα παιδικάτα μας με την τύφλα του διάττοντος και του μεθυσμένου βλέμματος. Και με τη μυρουδιά του κόρφου της μάνας. Ανάσες που κρατάνε ακόμα φρέσκιες, σαν το φυλαχτό. Συντήρηση. Αναλλοίωτο. Φορμόλη. Και πολλές συγγνώμες μέσα στη φορμόλη. Ταριχευμένα χαμόγελα και κίτρινα χαμόγελα -σαν πολυκαιρισμένα ούλα από καρύδια κι ακάμωτα φιλιά.

Στο βάθος μια ηλεκτρική κιθάρα να ξεσκίζει τα τύμπανά μας με τον σπαραγμό της. Στο βάθος, το τοπίο.

Στο βάθος εγώ απ' την αντίστροφη, ανάσκελα. Σαν σε παιδικό παιχνίδι, ή, σάμπως σε φιλμ αρνητικό.

Και μια απορημένη μορφή μου. Σαν εγώ σε ερειπωμένο όνειρο. Ή, σαν πάλι εγώ, μετά απ' το στραπάτσο του χαστουκιού της πρωτοδιόριστης δασκάλας, του πρωτόλειου έρωτά μου στα παιδικάτα μου: μιας δασκάλας που αποτελούσε το μαξιλάρι της σκέψης μου και το ζαχαρωτό των ονείρων μου, κάθε που αποφάσιζα να με αναζητήσω στους λόγγους των αγριμιών.

Η Νίνα.

Η Νίνα του καθενός 'ανεπιθύμητου βλάχου' με την περίεργη προφορά, το μπαλωμένο σκουτί και το σακατεμένο πόδημα. Το γλυκό το όνειρο μέσα στις σβάρνες του εφιάλτη.

Παύλα.

Σαββατοκύριακα, σχόλες, άγιες μέρες, εθνικά πανηγύρια, τέτοια. Ήρεμες, συνήθως, οδοί που κατεβάζουν ακόμα πιο ήρεμα -θαρρείς ανώδυνα- στην άβυσσο και στις στατιστικές: οι νεκροί και οι περίπου πεθαμένοι κλπ.. Δρόμοι για την ημερωμένη πια ανατριχίλα της θανατερής απολογίας των δελτίων.

Όμως: Η Νίνα μας είναι ακόμα εκεί.

Ο έρωτάς μας. Η ζωή.

Και καρτερούν.

Κάποιοι κρατάνε φυσαρμόνικα και πάνε τραγουδώντας. Από μακριά, να και οι πρώτες, άλλες νότες. Και τα κλαρίνα. Και τα νταούλια με τη δυνατή κοιλιά, τους μουσικούς βυθούς και την αντράλα. Ο παιδικός μας έρωτας. Η πρώτη ανατριχίλα στην ψυχούλα μας.

Και οι άλλοι. Που δεν προκάνουν να πάρουν το φιλί και την ανάσα και τον κόρφο της δασκάλας, -δεν πρόλαβαν, δεν θέλησαν, ίσως. Επειδή αλλιώς άνοιξαν οι δρόμοι τους κι άλλα τα σοκάκια όπου ζητιάνεψαν την εφηβεία τους.

Δεν είναι από τόπο αυτοί, ούτε κι από χωριό. Μήτε θέλουν κονάκι και λόγγο για να κρύψουν τον έρωτά τους. Κι όταν ρωτιούνται 'πούθε;', ξέρουν μονάχα να χορεύουν σαν στα τόπια τους ή να πελεκιούνται -πάλι σαν στα μέρη τους. Η βολή και η συνήθεια έχουν φυλλοβολήσει, σχεδόν πλήρως, την ανάμνηση και τον καημό, έχουν απομακρύνει παρασάγγες την ερημιά τους από τον τόπο του συνταιριάσματός της, και, πλέον, απομένουν στο ψυχικό τους πουγκί κάποια περήφανα υπόλοιπα για να γράφονται ιστοριούλες, που δεν μπορούν να τις καταλάβουν τα παιδιά, μιας και τέτοιου είδους αφηγήματα αδυνατούν, από τη φύση τους, να ενταχτούν στο παραμυθιακό οπλοστάσιο της γιαγιάς κατά της χειμερινής ερημίας.

Αυτοί, οι δύστυχοι. Εμείς.

Απομένουν, ωστόσο, κάποιες ξεκούρδιστες μουσικές στον ορίζοντα κι ένας μαλακός σεισμός που καταλήγει μέσα μας σε βροντή και σε χαλάσματα. Απομένει η αίσθηση της αναπνοής μέσα απ' το σελοφάν και η γεύση του μυρμηγκιού που θα πικρίσει με τη μπουκιά ψωμί που θα καταπιούμε, καθώς θα κοιτάζουμε με πολλούς κόμπους στο λαιμό τ' αυλάκια του νερού που ποτίζουν τη σοδειά των παιδικάτων μας και ξεδιψούν τη μοναξιά μας.

Ησυχάστε.

Σε κάποιον χάρτη θα υπάρχει και το σημάδι με τον δικό μας τόπο. Όπου θα μπορούμε να δείχνουμε: να! εδώ αφουγκράστηκα το παίδεμα της γης, εδώ πήρα την πρώτη μου ανάσα κι εδώ θα την αφήκω!

Κατά κάπου, προς κάποιο χωριό θα τραβήξει καθείς μας, κάποια βαλανιδιά θ' αφουγκραστεί την κίνηση του αποσπερίτη του και θα τόνε προλάβει πριν το τελείωμά του.

Μα να 'χουμε τις τσέπες άδειες και γεμάτα χέρια: όχι με περίεργα αναπτηράκια και στυλό που τα 'κάνουν όλα'. Να 'χουμε τη φούχτα μας γεμάτη ξενιτιά, να πάρουν όλοι, να γευτούν, να νιώσουν. Τόση ξενιτιά εσύ, τόση θα πάρει ο άλλος. Δίκαια. Κι όχι μόνο τα σαββατοκύριακα. Ούτε του σκοτωμού. Ήρεμα.

Όλοι θα 'χουμε. Μην στριμώχνετε, μην πτύετε χαμαί.

Μην βάνετε χέρι στας κυρίας.

Αφιέμεθα.

ημερολόγιο

Επάενε κι ερχόταν η ψυχή του. Δρόμοι, σοκάκια, επαρχιακές οδοί με εκατό τόσα, χτυπάει κοντέρ στην εθνική γαίας -απείρου. Κουρνιάζει ύστερα στα καφενέ και στα σκυλάδικα μ' έναν μέτριο γλυκό αρχικά και μ' ένα κρασοπότηρο η συνέχεια. Το δεύτερο άδειο -κατά το συνήθειο.

Χουφτώνει άγαρμπα, αταβιστικά την ισιάδα της χωραφιάς μέσα στις απέραντες εκτάσεις του μυαλού του, στριμώχνοντας, ωστόσο, επιδέξια την ελιά στο μεσοβύζι της -χάνεται στην αντράλα των χυμών της γης, μαστουρώνει στις οσμές της, φεύγει. Αλαργεύει.

Άλλες ώρες, επανέρχεται, καλημερίζει πάλι το αγνάντεμα, ανηφορίζει τον τράχηλο του τοπίου. Αγκομαχά και ηδονίζεται.

Μεριάζει βράχια, αδειάζει το νερό απ' τις σπηλιές της γης και τ' ουρανού και κατοικεί τα νέφη. Συλλέγει χώμα, χρώματα και δάκρυ, φιλάει ευλαβικά τον ουρανό και παίρνει δρόμο γι' άλλα σύμπαντα με το τραινάκι των νεφών που δεν αρνήθηκε ποτέ το κάρβουνο και την αγάπη.

Να 'τηνε, ξανά, να πετροβολάει περίεργους, εκεί, στον ίδιο δρόμο: κοντή φουστίτσα, άγριο φιλί στ' αγερικό -κι ο τόπος ξένος, ξαφνικά. Απορριμματοφόρα σεργιανούν τεμπέλικα στην πόλη, ενώ ξωπίσω τους φυτρώνει ο φόβος. Ίσκιοι γνέφουν, άλλοι ελλοχεύουν μουλωχτοί. Ο Αίας με ακορντεόν -επαίτης στη γωνιά, κι ένας πελώριος τρόμος ν' ανατινάζει όλους τους τσιμεντένιους σιγαστήρες σε μιαν ηχητική ισοπέδωση, σ' ένα εικονικό παραλήρημα.

Κι από πολύ βαθιά, τα μηχανάκια να κυλάνε σαν από αψηλό σκαμνί. Με πάταγο. Κι έκανε κρύο.

Ύστερα, να! Διαβαίνει δίχως μάτια και νερό τον πυρετό του κόσμου, κάνει την ερημιά σκουτί κατάσαρκο κι από τον ήχο άλλον ήχο βγάνει: νερό και γη και σκυθρωπά ποιήματα κι αμήχανους αγρότες, σκυμμένους πάνω από τη φλέβα της βροντής, πότες ακόρεστους στην ηδονή, το ρο της μιας σακάτας χρήσης και τα ο ο ο σαν βουητό από ποτάμι χρόνια στερεμένο που επιμένει ν' αρδεύει τη σιωπή.

Ήχο βγάνει ματιάς, ωραίας και παστρικά πλυμένης: ζωγραφισμένος ταύρος στο αρκουδίσιο μπράτσο του θαλασσινού, ένα ποτήρι άγριο κρα¬σί που δεν λέει να γλυκάνει για ν' αδειάσει -σαν του μουρλού ο δρόμος που σώνεται μονάχα στον γκρεμό.

Άλλες φορές αμίλητη, τιμωρημένη στη γωνιά.

Σκυλί δαρμένο άδικα κι απάνθρωπα, δανεικά και φίλοι που ανανήψανε ή που μισέψανε σε άλλα τοπία.

Μη δίνετε. Μη δίνετε. Αναδυθείτε για μια σύντομη ανάσα, και μετά ξανά στο όποιο επιπλέον της βολής. Κανείς δεν πρόκειται να πάρει περισσό -έχει δεν έχει ο θεός.

Επήγαινε κι ερχόταν η ψυχή του. Περαστική από τα γεννοφάσκια της, χαμένη μωρούλα στο λόγγο και στα κρυφά του μονοπάτια, δαρμένη απ' το χαλάζι, την ορφάνια, και δαγκωμένη απ' την απελπισιά του λύκου και την ερημία των τσακαλιών, να 'την νυχτοήμερα στην αποβάθρα με το μαντήλι του δακρύου προς κάθε τι που αλαργεύει. Ίδιος ο σκουριασμένος μόλος που διστάζει να σαλπάρει.

Η διπλή του κόσμου ομορφιά: η ηδονή κι ο πόνος της πληγής που πάει να κλείσει, ο χαλασμένος έρωτας που κλαίει σαν το μωρό παιδί στα ολοκαίνουργά του σπάργανα, μια γρατσουνιά στο χώμα που αφήνει να φανεί ο χυμός της ρίζας.

Εκεί, αυτή.

Σκόρπιοι αφροί στο ξέσπασμα των λέξεων, επαναστάτρια με γκόμενο στο πέτο σε προεκλογική πανήγυρη, μία προς μία οι υποσχέσεις ολωνών των φίλων που αγάπησε, οι κρεμασμένες στα μανταλάκια της μπουγάδας ήλιων συναχωμένων, κουτσομπόληδων.

Τόσοι γύρισαν. Αλλοι έφυγαν.

Αυτήν, ένας μαγνήτης την κρατάει συνεχώς στη μέρα. Μέσα στο σώμα της δημιουργεί μύθο άλλον, τρυγά της πόλης το κορμί, αδράχνει τη ζωή. Παραμυθιάζεται.

Τοπογραφία ενός κορμιού αλλιώτικου, που γλίτωσε την ύβρη, υβρίζοντας, γλίτωσε τον θάνατο, χλευάζοντάς τον.

Απ' όσους τόλμησαν και γύρισαν, οι άλλοι τόσοι έφυγαν ξανά. Αυτή, εκεί,

Να επιμένει. Η ψυχή. Ίδια η ζωή.

ἐν τρόμω

(ἀπό τά παλιά: 1990 τόσο...)

...............

Παραπαίουμε μέσα σέ λαβύρινθους συλλογισμῶν. Ψηλαφίζουμε πόρτες καί παράθυρα στήν ἀναζήτηση διεξόδου ἀπ' τό ἀνήλιαγο δωμάτιο τῆς καθημερινότητας, ἱδροκοποῦμε γιά νά δοῦμε ἔστω ἕνα ἀνεπαίσθητο φωτάκι στό βάθος τῶν ἀτέλειωτων διαδρόμων, ἤ γιά ν' ἀκούσουμε κάτω ἀπ' τίς καταπακτές τοῦ βίου μας τό μουρμουρητό ἐκείνου τοῦ νεροῦ πού θά μαρτυράει τήν ὕπαρξη κάποιας ἐκβολῆς, ἐκείνου τοῦ νεροῦ πού θά μᾶς πάει στ' ἀνοιχτά. Στήν ἀνάσα.

Οἱ προσπάθειες ἐτοῦτες -ἀποτυχημένες ἀπό χέρι, εἰδάλλως ἡ εὐτυχία θά 'ταν στό τσεπάκι ὁλωνῶν- καταλήγουν ἐν πολλοῖς στά βρομόνερα τῶν καναλιῶν καί στή δύσοσμη ἀτμόσφαιρα τῆς 'ψυχαγωγίας'. Δισεκατομμύρια ψυχές ἀνά τόν κόσμο βιώνουν στό πετσί τους, μέσω αὐτῶν τῶν καναλιῶν, τό γεγονός πώς δέν εἶναι παρά τ’ ἀποφάγια τῆς χλιδῆς καί τά τσαλακωμένα ἔμβρυα μίας πραγματικότητας πού μόλις καί μετά βίας καταφέρνουν νά συρθοῦν στή ζωή -ἐφόσον δέν ἔχουν συμπαρασυρθεῖ μέ τά ἄλλα ἀνθρώπινα ἀπόβλητα στούς ὑπονόμους του πολιτισμοῦ, τούς προοιωνίζοντες τό αὐριανό μακάβριο τοπίο.

Μιά ἀνεξήγητη δύναμη ἕλκει καί καταναλώνει σάν μαύρη τρύπα κάθε ἀντίσταση στό χυδαῖο, μετατρέπει τήν ὅποια σιγουριά σέ φρικτή ἀβεβαιότητα καί καταρρακώνει τά ὅσα ἐναπομείναντα ἴχνη ὑπερηφάνιας.

Μέσα ἀπό τοῦτα τά κανάλια ἐνημέρωσης καί ψυχαγωγίας ἀνατρέφεται ἡ παλιανθρωπιά γιά τήν ἑπόμενη δεκαετία, βλασταίνουν οἱ διακεκριμένοι γιάπηδες ὡς στυλοβάτες μιᾶς κοινωνίας διαφθορᾶς, ξετσίπωτης, ὡς στυλοβάτες τῆς κοινωνίας τοῦ 'ἅρπα κόλα' καί τοῦ μπαλώματος. Μέσα ἀπό τέτοια κανάλια μαθαίνουμε πώς ὁ διακεκριμένος παλιάνθρωπος εἶναι ὁ ἐξέχων πολίτης, ἀφοῦ καταφέρνει ν' ἀπολαμβάνει περίσσια ὅ,τι αὐτός ὁ καταπονημένος μας πλανήτης, ἡ ἐπιστήμη καί ἡ κοινωνία ἐξακολουθοῦν νά προσφέρουν ὡς γλυκό.

Μαθαίνουμε τήν τακτική τοῦ ἐπιβήτορα, τοῦ ἐτσιθελισμοῦ, τοῦ ρουσφετιοῦ καί τῆς ἀσυδοσίας τόσο καλά, ὥστε νά γίνεται βίωμά μας.

‘Βγαίνοντας’ ἀπό ἕνα τηλεοπτικό ‘talk show’, νοιώθω ἕτοιμος νά ροκανίσω ὅλα τά πεζοδρόμια πού μέ χωρίζουν ἀπ' τίς εἰκονικές μάντρες, προκειμένου νά δαγκώσω τόν διεγερμένο στηθόδεσμο τῆς ὅποιας Βάνας.

'Βγαίνοντας' ἀπό ἕνα τηλεοπτικό ‘talk show’, εἶμαι ἕτοιμος νά δεχθῶ ὁποιονδήποτε κρατικό βιασμό, ἀρκεῖ νά κουμαντάρεται ἀπ' τούς ὡραίους τοῦ γυαλιοῦ.

'Βγαίνοντας' ἀπό ἕνα τηλεοπτικό ‘talk show’, τουλάχιστον θά κάνω, ἄν μή τί ἄλλο, τό κομμάτι μου στά δέκα ἑπόμενα κεντρικά δελτία εἰδήσεων.

Τήν παρθενιά καί τή συνείδησή μου θά τήν ἔχω σώσει καί καταγράψει στά κουμπάκια τοῦ τηλεχειριστηρίου.

Χυμοῦν ἀκάθεκτοι, εἰσχωροῦν στό μεδούλι τοῦ πόνου μας, δείχνουν γυμνό τό πρόσωπο τοῦ χάρου: ξεκάθαρα, zοom, ἀνενδοίαστα, ὠμά. Τό σακατεμένο σῶμα, ἡ διαμελισμένη ἄποψη τοῦ ἀνθρώπινου θαύματος καί οἱ σκουπιδοσακοῦλες πού τό περιέχουν εἶναι τό ἐπιδόρπιο τῆς καθημερινῆς ἀνεξέλεγκτης τηλεφαγίας. Ὁ καθαρός θάνατος, ἤ μᾶλλον ἡ καθαρή εἰκόνα τοῦ θανάτου, ἀναστατώνει συχνά τόν καταπονημένο ἀπ' τή βάσανο τῆς μέρας νεοέλληνα πιότερο ἀπ' τό καθαρό κορμί τῆς συμβίας στό πλάι του: μαζί μέ τήν ὅποια ἀγαλλίαση τοῦ χαρίζεται bonus καί ἡ ἐπιβεβαίωση τῆς ὕπαρξής του.

Χυμοῦν ἀσυγκράτητοι μέσα σέ τάφους, ξεθάφτουν κόκαλα καί μνῆμες, συλοῦν τό κοιμητήρι τῆς μνήμης μας, ἀσελγοῦν στό ἑφτασφράγιστο κουτάκι τῆς συνείδησής μας. Παίζουν μέ τόν πόνο μας. Μετατρέπουν τήν ὀδύνη σέ θέαμα, σέ ποσοστά στά μετρητηράκια τῆς κάθε πλακατζίδικης ΑGΒ, σέ μετοχές στό χρηματιστήριο καί σέ ἐξώφυλλες φωτογραφήσεις τῆς πάρτη τους σέ κατινίστικα περιοδικά -ἀτυχῶς εὐρείας κυκλοφορίας (ἡ κυρά-Λένη ἔμαθε ἀνάγνωση ἀκριβῶς γιά νά διαβάζει αὐτές τίς πολύχρωμες φυλλάδες).

Μέσα ἀπό τέτοιες περιοδικές φυλλάδες καί ἀπό τά ἀναλόγου ὕφους κανάλια ἀκουμπᾶνε καθημερινά τόν κῶλο τους στόν βολικότερο καναπέ τοῦ καθιστικοῦ μας οἱ ‘φίρμες’ ἑνός ἄλλου τηλεκόσμου: ἠθοποιοί πού ἐπιμένουν νά ποιοῦν ἀήθως ἦθος, τραγουδιστάδες πού ἐπιμένουν νά μᾶς ψυχαγωγοῦν βαρβάρως, ἄφυλοι μόδιστροι, ἑρμαφρόδιτοι κομμωτές, ἀτάλαντοι συγγραφεῖς μέ τό μαλλί τούς λιγδερό καί κατσαρό, ἀλλά, πάντως, μέ ἐπιτυχία στό καμάκι, καιροσκόποι γκόμενοι πού πουλᾶνε μάνα καί συνείδηση γιά νά βγοῦν στήν πιάτσα, κορασίδες πού ἐπιδεικνύουν ἀπόκρυφα κάλλη καί διάφανα κιλοτάκια προκειμένου νά ἐξασφαλίσουν κρεβάτι ἀναρρίχησης, πολιτικάντηδες πού βγαίνουν στόν δρόμο καί στή Μύκονο γιά νά ἐξασφαλίσουν τό ἐκλογικό τους μεροκάματο. Οἱ φίρμες.

Βρεῖτε μου ἕνα ἴνδαλμα, ἕνα δημόσιο (εἰσαγωγικά) πρόσωπο πού προτίθεται νά κάνει κωλοτοῦμπες γιά νά γειάνει τήν πληγή μας κι ὄχι γιά νά ἡμερέψει τόν πόνο του, γιά νά διασκεδάσει τή φτώχεια μας κι ὄχι γιά νά καλοπορέψει τόν ἀτό του. Βρεῖτε μου ἕναν ἀγαπημένο τῶν ὀνείρων μας, ἀπ' αὐτούς τούς ἀστέρες πού γεμίζουν τ' ἀνούσια δίωρα καί τρίωρα τηλεοπτικά magazino, πού φόρεσε κοντό παντελονάκι γιά νά παίξει μακριά ἀπό κάμερες καί μικρόφωνα τό παιχνίδι τῆς ἀθωότητας μέ τό παιδί τοῦ γύφτου, τοῦ πρόσφυγα καί τοῦ ἐπαρχιώτη, μέ τό παιδί τοῦ σακάτη καί τό σακάτικο παιδί, τό προσφυγάκι, τό ξενάκι, τό ἀλλότοπο. Βρεῖτε μου ἕναν ἀγαπημένο τῶν ὀνείρων σας πού γύρισε τήν τσέπη του ἀνάποδα -κι ὄχι τή γλώσσα του- γιά νά συνεισφέρει ὑπέρ φτωχῶν, σεισμοπαθῶν καί ἀναξιοπαθούντων, δίχως νά χαρίσει πρωτύτερα δέκα φορές τήν ὄμορφη ὀδοντοστοιχία του στόν τηλεοπτικό φακό μέ ἄλλα τόσα κουνήματα τῶν σφιχτοδεμένων γλουτῶν του.

Βρεῖτε μου κι ἄλλον ἕναν πού μέ τό χνῶτο του ζέστανε τά κρύα μονοπάτια πρός τίς ρημαδογειτονιές τῶν ἄστεγων καί τῶν ταλαίπωρων, τῶν κουρδικῶν ἀπομειναριῶν τῆς πλατείας Ἐλευθερίας καί τῶν τσιγγάνικων καταυλισμῶν -ὅπου Ἑλλάδας. 'Ὄχι, μή μου μιλᾶτε γιά τροβαδούρους ἡ ροκάδες. Αὐτοί μετριοῦνται στά δάχτυλα σάν τούς ἀριστερούς. Γιά ὅλους τους ἄλλους μιλάω...

Καί δέν μιλᾶμε γιά τούς ἀγαπημένους τῆς πίστης μας, μά γιά τούς διαλεχτούς της 'ἀρέσκειάς' μας. Μιᾶς ἀρέσκειας πού ἑτοιμάζεται καθημερινά σάν τά taste’n diet καί μᾶς σερβίρεται ἀτόκως οἶκοι. Μιᾶς 'αρέσκειας' πού μᾶς γυρνάει ἀνάλαιμα τό προϊόν καί μᾶς τρέχει -ὅσους τρέχει- στή λεκάνη τῆς τουαλέτας.

Μιλᾶμε, λοιπόν, γιά τρόμο. Γιά ἕναν διορισμένο, ἐνεργούμενο, ὁδηγημένο τρόμο πού προκύπτει ὡς ἀνάθεμα, ὡς βλαμμένη ἀποχέτευση, ὡς χαλασμένο κρασί σέ ἀγαπημένη παρέα, σάν μοναχικός κώνωψ στή νηνεμία τῆς κρεβατοκάμαρας, ὡς στριμωγμένη εἰσβολή ἐπισκεπτῶν στήν κυριακάτικη ἀνεμελιά. Καί πού συνήθως λαμβάνεται ἀψήφιστα.

Ἐγώ, πάντως, τρομάζω. Ὁμολογῶ. Τρομάζω μ' ἕναν τρόμο ἀλλιώτικο, ἀλλόκοτο. Δέν εἶναι κάτι πού μπορῶ νά τό ἀντιμετωπίσω φορώντας τήν πανοπλία τῶν πενηνταπέντε μου χρόνων καί κρατώντας τά χρυσά στιλέτα πού μόλις στόμωσαν στά σπλάχνα τῆς νύχτας καί τῆς μοναξιᾶς. Ἐξακολουθῶ νά φοβᾶμαι. Καί νά μάχομαι.

Στίς θαμμένες μου ἐπιθυμίες πού βγαίνουν στή φόρα μέσα ἀπ' τό καλοραμμένο μανίκι τοῦ μορφονιοῦ τηλεπαρουσιαστῆ, στίς περιπλανώμενες ὀρέξεις μου πάνω στά σφιχτά μπουτάκια τῶν καλλίγραμμων πρωινῶν γυμναστριῶν, στό πληροφοριακό ἄγχος καί στήν εὐφράδεια τοῦ ἐνημερωτῆ, θ' ἀντισταθῶ.

Γέρνω τρυφερά πάνω στόν ψίθυρό μου, ἀφουγκράζομαι τόν ἦχο μου, πιάνω τόν σφυγμό μου καί μοῦ γράφω συνταγή. Ὄχι φαρμακευτική ἀγωγή. Ἀκουρμένομαι τίς ἀβοήθητες ἱκεσίες τοῦ παράλυτου εἶναι μου καί πασχίζω νά στυλώσω τίς εἰκασίες μου σέ στέρεα ὁμολογία. Πασχίζω νά συμμαζέψω τήν ἀπομάκρυνση καί τό στολισμένο σάβανο ὅσων μοῦ λείπουν κι ὅσων μοῦ ἔλειψαν σέ μιά κρυφή γωνιά στή γειτονιά τῆς καρδιᾶς μου, μακριά ἀπό λαίμαργα στόματα κι ἀδηφάγα βλέμματα. Κοντά στή φλούδα τῆς γῆς. Ἔντρομος, ναί.

Ἀλλά μέ μέλλον. (;)

καθρέφτες

Ανοχύρωτος. Γενικά.

Ξένο σώμα σε βαλτώδη περίγυρο, ματαιοπονεί να 'βρει μονοπάτι που θα τον βγάλει απ' το αλλόκοτο και το πνιγηρό και θα τον φυγαδεύσει σ' άλλους καιρούς, σ' άλλη συνείδηση, σ' αλαργινά τοπία και σε ηφαίστεια άλλα.

Σιαμαίος αδερφός της ανησυχίας, λυτρώνεται πληττόμενος, εξιλεώνεται αναζητώντας, θλίβεται οριακά στη χλιαρή και ανώδυνη σχόλη, ενδύεται όλες τις αποχρώσεις της θλίψης για να δοκιμάσει τη χαρά, δρομολογεί με την αυγή τα όνειρα για να 'χει τόπο ολονυχτίς η φαντασία.

Μισεί τις χαραμάδες, κι ας ανασαίνει ασθματικά τις υστερνές ανταύγειες της καλοσύνης.

Μαζεύει σκόρπιες χάρες κι αδέσποτες χαρές για να τις διαθέσει ματσάκια στη δεξίωση και στην εμποροπανήγυρη -όχι επί σκοπώ το όφελος, μα την αναπαράσταση της χαμένης αθωότητας.

Οταν όλοι έχουν στο τσεπάκι τις προφάσεις, αναδεύουν φόβους και φοβίες, αγγίζουν με βαρύ το χέρι την πληγή του ανθρώπινου πόνου για να την επαναλάβουν βαθύτερα σ' ένα εικονικό, ισοδύναμο του ανεξάντλητου, χάος, εκσφενδονίζοντας τα ψίχουλα της ησυχίας μας στις ηρεμιστικές συνήθειες, αυτός εκεί: ακροβατεί από καμπαναριό σε καμπαναριό σημαίνοντας αποβραδίς όρθρο.

Επουλώνει την τρωθείσα γραμματική της καθημερινότητάς μας με αναπάντεχα φωνήεντα, ταξινομεί τα φαινόμενα, ιεραρχεί τις απάτες τους και τις λαγαρίζει. Αναδεύει το κατακάθι των αισθήσεών μας και βρίσκει το μάλαγμα που θα ξελογιάσει το συναίσθημα και θα ξορκίσει την ταπείνωσή μας.

Θα φύγω, λέει, κι όλο είν' εδώ. Εσαεί απαρηγόρητος αναχωρητής και βαλτωμένος.

Θα μείνω, λέει, κι όλο αλαργεύει σε μια φυγή που αργεί να γίνει αληθινή.

Παίρνει σβάρνα τα ξωκλήσια για να λειτουργήσει όλους τους περιφρονημένους θεούληδες, λεηλατεί τα μπακαλομάγαζα που κατάργησαν το τευτέρι, πλιατσικολογεί τα φαστφουντάδικα των εθνικών οδών, ντύνεται τα κουρέλια της κατ' επίφασιν ευμάρειάς μας και ξεπουλάει στις λαϊκές τις χάρες που τα δημιούργησαν.

Όπου πουλιέται με το κιλό η κολακεία, αυτός γυρίζει πλάτη. 'Οταν ο αιρετός καντηλανάφτης σβήνει τα καντήλια, αυτός ανάβει ένα κεράκι. 'Οταν έχουν τελειώσει οι ανηφόρες όλες, γυρνάει τον κατήφορο ανάποδα. Καταφεύγει στο απόμακρο, όταν όλοι πέφτουν με τα μούτρα στο προκείμενο. Όταν τα δημοτικά, σωφρονιστικά και λοιπά ευαγή ιδρύματα ντύνονται τα γιορτινά τους, εκείνος παρελαύνει ξυπόλητος κι αδιάφορος έμπροσθέν τους φορώντας μονάχα ένα μαύρο κεφαλομάντηλο.

Σάμπως να μην είναι η διακωμώδηση του χαλασμένου του εαυτού, βάζει τα καλά του στις απόκριες, αγνοεί τους λαίμαργους θεατές, κάθεται σταυροπόδι καταμεσίς στα σταυροδρόμια, χουφτώνει τ' αχαμνά του και ουρλιάζει: Καλοί μου, κρατηθείτε! Η λογική μας απογειώνεται!

Είναι ο πιτσιρικάς που αναρωτιέται σε ποιον φιλαράκο να μεταχαρίσει το φτηνιάρικο δώρο του μπαμπά.

Η γκόμενα που ξεροσταλιάζει στη γωνία του SELECT περιμένοντας -γενικώς.

Ο απόμαχος που ψαχουλεύει τα παράσημά του γιατί ο καταρράκτης δεν τον αφήνει πια και να τα καμαρώνει.

Ο συνταξιούχος που μετράει δις και τρις τους οβολούς του με την ελπίδα να τους αβγατίσει.

Ο καφετζής που αλατίζει τον ‘βαρύ γλυκό’ καθώς συλλογιέται τις διάφανες φλεβίτσες στα χεράκια της κορούλας του.

Ο δάσκαλος που ντρέπεται να ομολογήσει την αλήθεια στο δικαστήριο της τάξης του.

Ο δήμιος που διστάζει να τραβήξει τον μοχλό.

Η αναστατωμένη παρθένα ένα μόλις χάδι πριν.

Είναι ο πότης πριν τον επόμενο αναστεναγμό του, η ιερόδουλη πριν την υστερνή της τύψη, η σταγόνα κατράμι που χύνεται στο καθάριο πηγάδι της ψυχής μας, και η μαυροφορεμένη δεσιά που ξακρίζει ο ετοιμοθάνατος μέσα απ' τα σφαλισμένα του βλέφαρα.

Είναι το αναπάντεχο και το σύνηθες. Το άλλο και το ίδιο. Το πολύ περισσότερο και το ελάχιστο.

Το γαλάζιο βλέμμα και το μαύρο δάκρυ.

Ο δραπέτης που συλλαμβάνεται αγναντεύοντας τη θάλασσα, κι ο εφοπλιστής που καταποντίζεται στο σωρό του θησαυρού του.

Είναι η ανάμνηση. Είναι το στέρεο σήμερα: εγώ, παιδάκι, με κοντό παντελονάκι ή με το μεταποιημένο φουστάνι της αδερφής μου, χαμένος μέσα στις προπαίδειες, στις γενετήσιες ορμές και στις απαγορεύσεις,

είναι κι ο άλλος με την υπόγεια ζήση του, εκείνος με την παλιομοδίτικη γραβάτα κι μ' ένα σκαλωμένο ώχ στο μήλο του Αδάμ.

Είναι όλοι εμείς πριν εξομολογηθούμε -μα και μετά τη μεταλαβιά,

το σπυράκι που τρώει οδυνηρά τον κώλο της κοινωνίας, ο έρημος κάκτος που θα μας τρυπήσει για να μας ξεδιψάσει.

Ο φονιάς που κοινωνεί τις αμαρτίες μας.

Του καθενός εγώ

είναι.

Η Αντιγόνη

Η Αντιγόνη είπε το ‘ναι’. Μετά από τόση άρνηση, τόσα συμβάντα, τόση κάθε λογής ιστορία με τα κρυφτούλια μας, τα μυστικά ψαχουλεύματα του ενστίκτου ή της αναζήτησης ταυτότητας στα άκρα, στον κορμό, στους χώρους και στα σημεία όπου κινούνται κάποια σκωπτικά δημώδη άσματα- κι ακολουθώντας μιαν άλλη φωνή από αυτή που συνήθως εκστόμιζε ο πατέρας της, εδέησε να χορέψει. Όχι τον Ησαΐα, μη θαρρείς. Τη ζωή. Και πολύ χαίρομαι για τούτο, καλέ μου φίλε. Μάζεψε τις οικονομίες της ψυχής της, έκαμε κομπόδεμα τις αντοχές της, ζύγιασε τις ανοχές της, - είπε: παντρεύομαι. Την ξέρεις: ό,τι κάνει, το εννοεί –με τον δικό της τρόπο. Όχι, βέβαια, πως ‘παντρεύτηκε’ με την κλασσική την έννοια,, πως έθεσε εαυτή υπό άνδρα. Κάθε άλλο. Δίχως να αναζητεί ή να χρειάζεται πιστοποιητικό εγκυρότητας, κινείται με τέτοιον τρόπο ανέκαθεν, ομολογουμένως σχεδόν άκοπα, ώστε να πείθει για τη διαφορετικότητά της: μια αλλόκοτη κίνηση, ένα εξεζητημένο ρούχο, άρωμα φυσικό κορμιού, έμφυτο θέλγος- λυχνάρι αρωματικού ελαίου για το φετίχ μας και για τη στραβομάρα του καθενός.
Συνάμα, φανατική της ειλικρίνειας. Δεν θα γινόταν, άλλωστε, ‘από θεριό να καταντήσει κατοικίδιο’.
Όλους αυτούς τους τύπους τους περίεργους με την καλλιεργητική περιέργεια, τα καμάκια του νες-φραπέ, τους αγαπησιάρηδες και τους ξενέρωτους, αυτούς ντε που στέλνουν τα τριαντάφυλλα με το κιλό λες και το χούφτωμα μετριέται στα λουλούδια ή στο βάρος τους ή καν στο ζύγι,- τους γιάπηδες που θαρρούν ότι με το αμερικάνικο βαλιτσάκι ανά χείρας μπορούν κιόλας να ερωτευτούν, να κάνουν έρωτα και πασχαλιά στα σκέλια τους, να γράψουν στίχο ή να δημιουργήσουν σκίτσο και εικόνα -αυτούς, λοιπόν, τους είχε από χέρι γραμμένους, τους είχε πηδήξει. Πάρ’ το όπως θέλεις.
Για να εξασφαλίσει σφυγμό και ζωή, για να δημιουργήσει τη δική της πραγματικότητα, να επαληθευτεί και να αναπαραγάγει την αλήθεια της απέναντι σε νήπιες μικρότητες προτίμησε τον τραχύ δρόμο της δοκιμασίας της αίσθησης. Κυρίως, αυτόν της ακοής.
Όσο κι αν ακούγεται αλλόκοτο, η ακοή αποτελεί την συναισθηματική της πυξίδα.
Και για μένα μια απορία, που θα με βασανίζει εσαεί. Είναι, όμως, έτσι. Μονάχα το αυτί μπορεί να αιχμαλωτίσει τις λειτουργίες εκείνες που συντελούνται στον συναισθηματικό της κρατήρα, να τις διυλίσει δεόντως, να τις μεταφέρει ως συντεταγμένα μηνύματα περαιτέρω, να μεριμνήσει για την κοινωνία τους με το νου, με την καρδιά, με το υπογάστριό της.
Έτσι η Αντιγόνη.

Η Αντιγόνη δεν βλέπει: εν πάση περιπτώσει, εστιάζει στα δρώμενα με δικές επινοήσεις και με αποκλειστικά αισθητήρια.. Ανακράζει ‘ζήτω’, παντού όπου η ακοή έχει παίξει φυσικώ τω τρόπω πλεκτάνη στην όραση και στ΄ άλλα χαρίσματα της φύσης. Θέλει, πρωτίστως, να ακούει. Καλύτερα, θέλει να την ακούνε: η συναρπαστικότητα στη σχέση της είναι κατά βάση ακουστική, θέμα ωτών, τυμπάνων, σου λέω –άκουσέ με!.
Μιλάει με τη γλώσσα της ομολογίας: οι αναφορές της είναι τέκνα της κίνησης, της ποίησης, της δημιουργίας της σ’ ένα εικονικό πήλινο πρόπλασμα του κόσμου και της ομορφιάς του - όταν απέναντί σου έχεις να κάνεις με το μονοπώλιο της μουσικότητάς της στον ήχο εκείνον που αναδίνει το αρχέγονο χωματένιο δείγμα του θεού καθώς πάλευε να πλάσει τα πρώτα γυναικεία χείλη που θα ήσαν σε θέση να εκστομίσουν μουσικά το μεγαλείο της δουλειάς του.
Δεν σπαταλιέται αλλού, σπαταλάει αφειδώς ήχους και κουβέντα αναζητώντας εισέτι ευήκοον ους. Σειρήνα.
Καπνίζει πολύ, πίνει ακόμα περισσότερο, ανοίγει συζήτηση, ανοίγει πόρτες και παράθυρα, ανοίγει πόδια, χέρια, ανοίγει την ψυχούλα της, ανοίγεται –αναζητώντας απορημένο αυτί. Μόνο ν’ ακούει. –μη δώσει λόγο παραπάνω και ειλικρινή και στα χείλη να μιλήσουν... Η Αντιγόνη, το ξέρεις, είναι η μοναχική παπαρούνα στον βραχώδη τόπο όπου μονάζει η καρδιά μου. Κι επειδή στα αντίθετα αναγνωρίζει μόνο δυστυχία, απαντά στη βουή με τη μοναχικότητά της, αφηγείται το δικό της παραμύθι, διεκδικεί το αποκλειστικό, το σύνορο του σουλιώτικου κατήφορου,- τη θυσία.
Μας αφήνει, λοιπόν, η Αντιγόνη, κι ας μας κακοφαίνεται να το πιστέψουμε. Μέσα σ’ αυτή τη δίνη της εγκατάλειψης προβάλουν εξόριστες σκηνές σαν προσπάθεια διακωμώδησης ενός τραγικότερου σκηνικού: κάθεται στο σκαλί αντίκρυ στο γινάτι της θάλασσας, αδράχνει το ακορντεόν, ανασκαλεύει νότες, αναθυμάται πρώην και πεθυμάει τους νυν, μαυλίζει, προκαλεί, προσκαλεί. Και -μα την αλήθεια, σαν ζουρλαμένοι ποντικοί στο γητευτικό το κάλεσμα της φλογέρας, σιμώνει κάθε αρσενικό των πέριξ, αφήνει τη φωλιά, την ηρεμία του -χύνεται στο κατόπι των ήχων της, της μουσικής της.
Παθιάζεται, παραλογίζεται.
Όπως καταλαβαίνεις, τρέχει ίσα στο γκρεμό του.
Καλέ μου φίλε, όπως σου τα λέω.

Τσιγάρο ανάβει η Αντιγόνη –και πυρπολείται σύμπασα η οικουμένη.
Ολάκερα οικοδομικά τετράγωνα μεγαλουπόλεων καταλύονται, ζάπλουτες επαρχίες καταρρέουν, απολογούνται εξουσιάζοντα ασκούμενα ανδρείκελα, αμαρτωλοί απαλλάσσονται αυθωρεί των ανομημάτων τους.
Δεν αντιλέγω, με τα ίδια μάτια αντικρίζεται η κόρη: όμως, το κάθε βλέμμα οφείλει απάντηση στον δικό του τον γκρεμό. ΕΓΩ- ΓΙΑΤΙ- ΕΚΕΙ;
‘Γεια σου’, λέει η Αντιγόνη, και σημειώνονται απανωτές εκρήξεις στα υπόγεια συσσωρευμένα ηφαίστεια του πόθου και των παθών παντός έμβιου..
Τώρα που παντρεύεται, λέω να το ξαναρίξω στις μολότοφ. Και μη σου περάσει απ’ το νου πως η ευτυχής ή η ατυχής επιλογή του ‘άλλου’ από πλευρά της ξυπνάει μέσα μου την έχθρητα απέναντί τους. Τουναντίον. Καταμεσίς στο οργωμένο από αγαλλίαση χωράφι της Αντιγόνης βρίσκω απλόχερα ίχνη και της δικής μου σκέψης και χαράς. Φαίνεται πως έπρεπε να συμβεί, να περπατήσει πρόθυμα πάνω στο νερό και στο πεδίο που δασκάλευε για να πείσει ώστε να πειστούν με τη σειρά τους κι άλλοι και να παραιτηθούν ή να ξεχάσουν, να γειτονέψουν της λογικής και του συμμαζέματος, να υποχωρήσουν με σχετική αξιοπρέπεια.
Φίλε μου, η Αντιγόνη είναι ό,τι κινεί την ιστόρηση: το κακό που μας θωπεύει συμπαθητικά σάμπως φίλος και καλός. είναι και το αγαθό που ανακινεί την οδυνηρή τη μνήμη, την άσχημη θύμηση, το ένστικτο, εν τέλει τη λογική. Ανάμεσα σε τούτα τα ανεξερεύνητα μονοπάτια προβάλει η επιθυμία ως κίνηση ζωής, σαν λύτρωση ή ως χαμός. Το επιχείρημα και το ιστόρημα. Η περίσσεια και η χρεία.
Κρατεί η Αντιγόνη. Αλλάζει σπίτια, τόπο, κόμμωση, απόψεις, αλλάζει έρωτες, γκόμενους, σπόνσορες, θέατρα και θεατρικά, αλλάζει φουστάνια,- αντικαθιστά τα λησμονημένα εσώρουχα με καινούργιες εμπειρίες, αντικαθιστά συντροφιά, αλλάζει ταβέρνα, συνήθειες, παρέες, δρομολόγια.
Εκείνο το ποδηλατάκι που με μεταφέρει στο κατώφλι της και κάθε λίγο και λιγάκι πέφτει, και σκοντάφτει πάλι, και να σου κάτω ξανά με τον χωνεμένο στα όριά της αναβάτη του,- ε, στα τρυφερά πουλάκια που με βλέπουν, στους σπούργους τους αλήτες μιαν αξιοπρέπεια τη χρωστώ.
Εντάξει, η Αντιγόνη παντρεύεται.
Με γειά!
Εν τάξει.

περί ποιείν

Η οδυνηρή αποκάλυψη του ψεύδους δυο βήματα μακριά απ' την αλήθεια είναι λόγος ποίησης.
Η συγχώνευση της αβύσσου μεταξύ ουτοπίας και χειροπιαστού εγκυμονεί, ωσαύτως, ποίηση.
Στο χείλος του φοβερού, μα και στη σιγουριά της νηνεμίας, ένας ανεξιχνίαστος ίσκιος πορεύεται αντάμα στον ποιητή. Έτοιμος να βυθιστεί στη φρίκη, έτοιμος να λάμψει ως διάττων στο στερέωμα. Φωνακλάς και κρυψίνους, -αναλόγως της περίστασης και ανάλογος του πάθους. Ετούτη η βολική σκιά, κάτω από την οποία μπορούμε να κρεμάσουμε με ασφάλεια το προσφάϊ μας, μα κι η εκκρεμότητα της απαντοχής σε απόσταση ανάσας απ' τον χαμό ή τον σωσμό, είναι η ποίηση.
Είναι τα φοβερά ή μηδαμινά γεγονότα που ωριμάζουν μέσα στον ντορβά της αβεβαιότητας πριν γίνουν μελετημένη έκρηξη που εκτινάσσει στα χάη, απίστευτα βίαια, την τρυφεράδα με την οποία εκκολάφτηκαν, απίστευτα τρυφερά τη βία που τα κλώσησε. Είναι οι φαντασματικές αγάπες, τ' αγερικά του πόθου μας, οι ασαφείς σκιαγραφίες της ελπίδας και κάποιος πεταμένος σπόρος σε χρόνια χέρσο τόπο που πάει να μπουμπουκιάσει είναι ποίηση.
Είναι η σιωπή των αυθεντικών ρεμαλιών, τα τελώνια που κατεβαίνουν αποβραδίς στις πλατείες και στα πάρκα και στερούν στις δεκοχτούρες τα πεταμένα ψίχουλα και τ' απομεινάρια της καλοσύνης ημών των περαστικών. Είναι η ποίηση.
Συμβαίνει να στοχάζονται πολλοί: αργόμισθοι, αργόσχολοι και πολυάσχολοι, τεμπέληδες, βαρεμένοι, δοκησίσοφοι, πνευματιστές, γιάπηδες ...-ο καθένας για τον δικό του λόγο και με τον δικό του τρόπο. Ο στοχασμός τους είναι, εν πολλοίς, ο σαρκασμός στην ποίηση, ο χλευασμός της, η αποσάρκωση της ποιητικής ουσίας κι ο χαλασμός της: η σκέψη τους δεν ποιεί, αλλά φτιάχνει. Φτιάχνει σχέδια για το σαββατοκύριακο, φτιάχνει όνειρα για τους δύστυχους και παράδες για τους αετονύχηδες, φτιάχνει εκμεταλλευτές, φτιάχνει 'ψώνια' και θύματα.Φτιάχνει το λάκκο του αλλουνού κι ετοιμάζει το δικό της κιβούρι.
Ο ποιητής δεν συλλογιέται, γιατί δεν προκάνει: ρίχνεται ευθύς κι ασυλλόγιστα στο άγριο μακελειό των φωνηέντων και με τη θεομηνία του εξευγενίζει τα φαντάσματα του νου, ακρωτηριάζει τις εκφραστικές ευκολίες, ανοίγει χαρακώματα, θάφτει ό,τι άσχημο περισσεύει. Και την όποια ομορφιά, την αποθέτει ξόδι στη θανή αυτής της ίδιας της ασκήμιας. Δημιουργείλόγο κι αφορμή,χαμό, ζωή. Ποιεί.
Ποίηση είναι η εμμονή του γραφιά στο τίποτα, στην αποθέωση του ελάχιστου: όχι της λεπτομέρειας, μα του μηδενικού. Επειδή γνωρίζει ο ποιητής πως η μεταμόρφωση του μεγαλείου απ' το μηδαμινό σ' αυτό που είναι, έχει ως αφετηρία το περιφρονημένο λίγο.
Ποίηση είναι να τρομοκρατείς τις εταιρείες επένδυσης συναισθημάτων και να κινητοποιείς σύμπασες τις υπηρεσίες ασφαλείας, προκειμένου να δικαιολογήσουν την παρουσία τους στις μπαρμπουτιέρες και τη διακριτική τους μεταμφίεση ως μανταλάκι στην απλώστρα με τα κυλοτάκια της ξανθιάς κυρίας του τρίτου ορόφου επί της οδού και υπ' αριθμ. και τα λοιπά.
Να τινάζεις στον αέρα την ηδονή και να φυλάς στον κόρφο την οδύνη της. Να 'σαι η γης και τα πηγάδια της και να 'σαι το άπνοο φιλί στην άμμο της ερήμου. Ο παράλληλος και ο μεσημβρινός που οδηγούν εσαεί στο στίγμα του σκοτωμένου σου έρωτα. Είναι η ποίηση το φιλί και το νερό και οι απίθανες μηχανές του νου που σε τραβούν μακριά από τούτα τ' ανύσταχτα μάτια της ζωής για να σου δώκουν ύπνο. Είναι ο σακατεμένος δραπέτης έξω από την πόρτα μας που ζητάει, νυχτιάτικα, δικαιοσύνη.
Είναι ποίηση η μυρωδιά της συμφοράς και του πένθους που αναδίδουν κάτι από Χριστό, περισσότερο από κρίνους και τα μάλα από πάθη. Το λιγάκι περισσότερο απ' τη μπόχα των σκοτεινών συρταριών του ληξιαρχείου που χρειαζόμαστε για να επιβεβαιώσουμε γέννηση και θάνατο ενός εαυτού που δεν πρόλαβε καλά-καλά να δαγκώσει από το μήλο της συνείδησης -κι ένα 'τις' από τις αυτοφυείς πασχαλίτσες στην όχθη του παλιόλακκου -είναι η ποίηση. Και είναι εκεί για να ημερεύει, ως αποτέλεσμα ετούτων των δοκιμασιών, την αγριότη μας κάθε που μας κακοφαίνεται το ύστατο 'χαίρε'.

Μέσα από την προσκαιρότητα του θανάτου προβάλει ως μια πελώρια χαρά και φωτίζει τον βαρύ ίσκιο της απώλειας: η ελπίδα, ποιητική θυγατέρα. Είναι εκεί για να γεννάει τη ζωή απ' το τελείωμά της. Για να βγάνει άσπρο αετό από τον μαύρο βράχο.
Είναι οι νυσταγμένες γάτες στ' απομεινάρια της ευμάρειά μας που χορταίνουν την νύστα και την πείνα τους με νιαουρίστικα στιχάκια. Ενδείκνυνται και για έναυσμα παπαδιαμαντικής γραφής τα όνειρά τους, και οι ανομολόγητες επιθυμίες τους για ένα επιτραπέζιο, ατιμώρητο γιουρούσι στον πασχαλινό σκασμό μας.
Είναι ποίηση να καταφέρεις να τουμπάρεις την ηρεμία όσων τολμήσουν -ή ατυχήσουν- να σε διαβάσουν. Και να 'σαι ο από ραφιού εφιάλτης όσων αρκέστηκαν στο φυλλομέτρημά σου. Να 'σαι οι απανωτές εκρήξεις στο σώμα της ήμερης συνείδησης και να 'σαι το καρφί που εισβάλει οδυνηρά στον κώλο της οξυζεναρισμένης γκόμενας κάθε που χρησιμοποιεί το χειρόγραφο που της χάρισες για ν' ανακουφίσει τον ευαίσθητο πισινό της στις παγωμένες κερκίδες των ερωτικών της γηπέδων.
Ποίηση. Ο αντίποδας της ηθικής, μα και το τελείωμά της. Ο εναγκαλισμός του διαβόλου, αλλά και εμμονή στα άχραντα. Τα χωράφια των ηδονών και τα ναρκοπέδια του κίνδυνου είναι βολικά εφαλτήρια και ιδανικό κατάλυμα για να θρέψουν την ποιητική κρίση σε μια πορεία αλλεπάλληλη της κρατούσας άποψης: ο ποιητής δικαιώνεται με την εκπαραθΰρωσή του, αφού πρώτα βυζάξει μέχρι ρανίδας την ησυχία για να θρέψει κατόπιν υπέρμετρα την ανησυχία των ευτυχών ή ατυχών αναγνωστών του.
Ποίηση είναι να: συλλέγεις έργα τέχνης για να τα χαρίσεις στον άστεγο της γειτονιάς επί σκοπώ την ανέγερση του γαμήλιου χαγιατιού του. Να ωρύεσαι στη σιγαλιά και να μεταφράζεις σε ήχους τα βογκητά του ηφαίστειου. Να 'σαι απόμακρος των πραγμάτων και να 'σαι η ψυχή του γίγνεσθαι: το φαινόμενο και ο περίγελος, η συνάντηση και το απάντημα. Όλες οι άδηλες επιθυμίες που σε πάνε απ' το χεράκι στη συμφορά, η χρεοκοπία της επιβεβαίωσης, ο χορτασμός της υποψίας και τα 'προσωρινά μέτρα' στο γεγονός και στον τόπο του συμβάντος, στην καταγραφή και στη βίωσή του, στον εξαγνισμό και στην διηθημένη αναμετάδοση του στο αλαλάζον πλήθος είναι τα συμπαθητικά ηχεία που δύναται να χρησιμοποιεί η ποίηση για να 'βρει δρόμο προς τους ακουστικούς λαβυρίνθους μας.Η ψευδιστά εκφραζόμενη σοφία του πότη στο κρασοπουλειό της γειτονιάς, ο γυρολόγος που στιχουργεί για να διαλαλήσει την ανέχειά του, η μυθοπλασία του παρεξηγημένου παλαβού στην ομήγυρη καθώς προσπαθεί ν' ανοίξει τις πόρτες του ψίθυρου για να δώσει φωνή στο δικό του συμβάν, είναι, ομοίως, ατραποί άγουσες στο σμάρι της ποίησης. Ποίηση είναι η αδυναμία επιδαψίλευσης ήχου και εικόνας στους οπαδούς της ταξινόμησης των απύθμενων αρτεσιανών φρεάτων της ψυχής και η απλόχερη φιλοξενία όλων των παθολογικών ερωτοτροπιών στα υγρά βάθη των λαγουμιών της σ' ένα εξαίσιο, αλαλούμ πανηγύρι, όπου οι πένητες συλλέκτες του πόνου και του πάθους βρίσκουν διέξοδο στο φυσικό και στο ανομολόγητο.
Είναι ο τσόγλανος που έριξε για ύπνο το κορμί του στο παγκάκι έχοντας αφήκει καταγής ό,τι τον βόλεψε το διαβατικό χριστεπώνυμο πλήρωμα για να χαρεί η κοιλιά του ξελιγωμένου κοπρίτη. Είναι το απόμακρο γέλιο του τρελού στη θανή του καντηλανάφτη της ενορίας. Η κατάθεση από τον στραβό των ματογυαλιών του στο ενεχυροδανειστήριο για να εξασφαλίσει το εισιτήριο για την τσόντα. Το ξεπούλημα της γκόμενας για την ισοφάριση του γάμιστρου στον πέρα μαχαλά. Η όπισθεν στο λεωφορείο με τους συμφωνικούς ήχους και τα σωρηδόν σύμφωνα και η επιβίβαση στο τραινάκι που οδηγεί καρτερόψυχα στην τελετή, στο χορό και στο παραλήρημα.
Ποίηση είναι να βολοδέρνεις ανελέητα με τη συνείδησή σου στο αγκυροβόλιο της ηρεμίας
με στόχο:
ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ!

(Από ¨υδράργυρος ρέων¨, εκδ. ελλέβορος, 2001)

4 σχόλια:

φίλοι και συγγενείς